پژوهشی درباره یادگیری و شناخت از دیدگاه عالمان اسلامی : کوشش در تبیین فروض زیربنا

تلاش برای دستیابی به مدلی از یادگیری و شناخت با استفاده از نظرات دانشمند اسلامی و آیات و روایات مربوط به هدف اصلی رساله حاضر بوده است . بدین منظور نخست نظریه های یادگیری در گذشته و حال، بجای پیشینه این تحقیق، مورد تفحص قرار گرفتند . در بررسی انجام شده مغایرت برخی از فروض زیربنائی نظریه های یادگیری موجود با فروض زیربنائی اسلامی مسلم شد . تلاش ما دراین زمینه به ارائه فروض زیر منجر گردید)1 : نفی هریک از دو نظر جبر و اختیار و جایگزینی آن با مفهوم امر بین الامرین،)2 مادی نبودن پدیده ادراک ،)3 وجود یادگیرهای فطری،)4 تفاوت بنیادی و یا موهوی انسان و حیوان، و)5 تنوع عناصر شناخت چون حس ، عقل، و قلب . در دیدگاه اسلامی یادگیری حیوان وانسان متفاوت است . یادگیری در حیوان بیشتر ا نوع تداعی معانی و درک ارتباط عناصر عینی محیط میباشند . ولیکن انسان باتوجه به موهبت توانائی عقلانی قادر به یادگیریهای پیچیده ای همچون یادگیری مفاهیم و قوانین است که بااستفاده از مکانیزمهائی چون قدرت تعمیم، تمیز، تجرید و استدلال قابل توجیه میباشند . در تداوم یادگیریهای انسان، وجود برخی دریافتهای درونی ازطریق اشراق، و دریافت ناب ترین نوع دانش ، یعنی الهام و وحی، توسط انسانهای برگزیده ممکن دانسته شد . نقدی که بر روش روانشناسی معاصر صورت گرف منجر به پیشنهاد استفاده از دو روش دیگر، یعنی روش های فلسفی و مذهبی، در تکمیل روش تجربی گردید . در مجموع ضمن آنکه دستیابی به مدل یادگیری و شناخت با استفاده از مدارک اسلامی ممکن فرض شده ضرورت بررسی جدی تر زیربناهای فلسفی یافتن متدلوژی مناسب ، جهت بررسی فرضیه های تحقیقاتی منتج ازاین مدل، مورد تاکید قرار گرفته است .