حیله های شرعی، ناسازگار با فلسفه فقه - ترجمه، تحقیق و پاورقی کتاب الحیل فی الشریعه الاسلامیه

مولف در کتاب حاضر پس از بیان مقدماتی چند درباره حیله و معنای آن، معیار باز شناخت حیله جایز و غیرجایز و نیز اقسام و احکام حیله به متن بحث وارد می شود و با آن که حیله را به دو گونه حرام و جایز قسمت می کند، اما بیشتر بحث خود را بر محور حیله های حرام فرا روی می نهد و دلیل این کار نیز آن است که آنچه بیشتر مشکل آفرین شده و توجه و بررسی می طلبد حیله های حرامی است که همه یا بیشتر آنها نیز در نگاه نخست از پشتیبانی اطلاق یا عموم ادله و یا حتی ظهور خاص برخی از ادله نقلی حاکی از جواز برخوردار است . اما اگر درست توجه شود و انصاف داده شود خواهیم دید حق آن است که راه بر هر حیله که فلسفه تشریع و روح قانون را نقض می کند بسته شود و آنگاه اگر در برابر حرمت عموم یا اطلاقی هست در آن تخصیص و تقیید به عمل آید، اگر دلیل نقلی خاصی هست تاویل یا طرح شود و اگر هم اجماعی هست از آن روی برتافته شود.