ارزیابی ژرم پلاسم سویا و گروه بندی آن براساس عملکرد، اجزاءو گروه های رسیدن در منطقه کرج

جهت ارزیابی و شناخت بهتر و دقیقتر منابع ژنتیکی موجود در کلکسیون سویای ایران (موجود در بخش دانه های روغنی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج)، تعداد 400 ژنوتیپ در قالب طرح لاتیس 20×20 با دو تکرار در منطقه کرج کاشت شدند. 16 صفت شامل عملکرد، وزن صد دانه، تعداد روز در گلدهی، تعداد روز تا غلافبندی، تعداد روز تا رسیدن، ارتفاع گیاه، فاصله اولین غلاف از سطح زمین، تعداد شاخه در گیاه، قطر ساقه اصلی، تعداد گره در صاقه اصلی تعداد غلاف در ساقه اصلی، تعداد غلاف در شاخه های فرعی، تعداد دانه در غلاف های ساقه اصلی، تعداد دانه در غلاف های شاخه های فرعی، درصد روغن و درصد پروتئین بر روی 400 ژنوتیپ در دو تکرار مورد یاداشت برداری قرار گرفت . نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از وجود اختلاف معنی دار بین تمام ژنوتیپ های مورد مطالعه برای تمامی صفات (در سطح 1درصد و 5 درصد) بود. با توجه به نتایج بدست آمده، جهت گروه بندی و بررسی الگوی تنوع ژنتیکی در بین ارقام با استفاده از روش upgma بر روی کلیه متغیرها استفاده گردید. تجزیه خوشه ای یکبار برای کلیه صفات انجام شد و ده گروه بر اساس خصوصیات مذکور انتخاب شدند، گروهای 9 و 10 هر کدام شامل یک ژنوتیپ بودند. جهت تعیین گروه های رسیدن نیز تجزیه خوشه ای با استفاده از روش upgma فقط بروی صفات مربوط به دوره رسیدن انجام پذیرفت نهایتا 7 گروه بر اساس نتایج بدست آمده انتخاب شدند تنها گروه هفتم در خود یک ژنوتیپ را جای داده بود. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که 5 مولفه اصلی اول حدود 89 درصد از تنوع موجود را در بین ارقام تبین می نمایند، اولین مولفه که بیشترین سهم را در این باره دارد حدود 47ˆ9 درصداز کل تنوع را بردارد، در این مولفه بیشترین اهمیت را صفات مربوط به عملکرد و اجزاء عملکرد نظیر تعداد غلاف در ساقه های اصلی، فرعی، تعداد گروه و تعداد دانه دار بودند. توابع تشخیص برای تداوم استفاده از گروه بندی بدست آمده (از نوع تابع خطی فیشر) محاسبه گردیدند. توابع تشخیص بدست آمده برای 10 گروه حاصله از تجزیه خوشه ای (برای کل صفات) که بالغ بر 9 تابع میشوند 100 درصد از واریانس راتبیین می کنند و دو تابع اول نزدیک به 73 درصد از این واریانس را توضیح می دهند. با توجه به ضرایب صفات در دو تابع اول و دوم بیشترین اهمیت را در تمایز گروه ها عملکرد و وزن صد دانه دار بودند. توابع تشخیص همچنین برای گروه های رسیدن (حاصل از تجزیه خوشه ای برای صفات مربوط به رسیدگی) نیز بدست آمدند. تعداد سه تابع بدست آمده 100 درصد از واریانس را تبیین می کند که تابع اول به تنهایی 93/7 درصد را شامل می شود، در تمایز گروه های رسیدن بیشترین سهم مربوط به صفت تعداد روز تا گلدهی است و بعد از آن صفت تعداد روز تا رسیدن قرار دارد.