بررسی اثر زمان محلول پاشی اوره بر عملکرد، اجزای عملکرد، پروتیئن و انتقال مجدد ازت و ماده خشک در دو رقم گندم

محلول پاشی اوره به میزان 37/5 کیلوگرم در هکتار با غلظت 5 دردص در مراحل خوشه دهی، گرده افشانی، شیری، خوشه دهی + گرده افشانی، خوشه دهی + شیری، گرده افشانی+ شیری و یک تیمار شاهد بدون محلول پاشی در دو رقم گندم نوید و بزوستایا در یک طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در منطقه مشهد مورد بررسی قرار گرفت . محلول پاشی اوره موجب افزایش عملکرد اقتصادی گردید و محلول پاشی در مرحله خوشه دهی + گرده افشانی با 7132 کیلوگرم در هکتار بالترین عملکرد را دارا بود. در تیمارهایی که مرحله خوشه دهی محلول پاشی شده بود افزایش عملکرد بیولوژیک مشاهده نشد، وزن هزار دانه در تیمار محلول پاشی شده مرحله خوشه دهی + مرحله گرده افشانی با مقدار 42/03 گرم بیشتر از سایر تیمارها بود. یکبار محلول پاشی در رقم نوید و بزوستایا بر وزن هزار دانه اثر مشابهی داشت ولی در رقم بزوستایا دوبار محلول پاشی موثرتر بود. تعداد دانه در سنبله بین تیمارها تفاوتی نشان نداد. در صدافت کلروفیل در تیمارهای محلول پاشی شده به مراتب کمتر بود. بین مقدار کروفیل و درصد ازت برگ همبستگی بالایی دیده شد (r20/81). مقدار کلروفیل بین مراحل خوشه دهی تا شیری، با عملکرد همبستگی داشت (r20/47، ولی مقدار کلروفیل از مرحله شیری تا هنگام برداشت با عملکرد همبستگی نداشت و این امر حاکی از آن است که دانه قدرت پذیرش مواد ساخته شده فتوسنتزی را نداشته است . سرعت انتقال ازت از برگ به دانه بیش از ساقه به دانه بود. افت ازت ساقه نیز در تیمارهای محلول پاشی شده متر بود. درصد ازت سنبله در تیمار محلول پاشی مرحله گرده افشانی + مرحله شیری، بیشترین مقدار بود. با تاخیر در زمان محلول پاشی مقدار ازت اجزاءسنبله بیشتر گردید. این امر حاکی از آنست که چنانچه محلول پاشی خیلی با تاخیر انجام شود، ازت به دانه انتقال نخواهد یافت . درصد پروتئین از 13/25 دردص در تیمار شاهد تا 18/25 درصد در تیمار محلول پاشی مرحله گرده افشانی موجب 8/6 درصد افزایش پروتئین دانه نسبت به شاهد گردید. ولی یکبار محلول پاشی بعد از گرده افشانی 20 درصد پروتئین را افزایش داد. بطور کلی محلول پاشی بعد از گرده افشانی اثر بیشتری در افزایش پروتئین داشت . و دوبار محلول پاشی (مرحله گرده افشانی + مرحله شیری) موجب 32 درصد افزایش پروتئین گردید. درصد کاهش وزن خشک برگ و ساقه در تیمارهای محلول پاشی شده کمتر بود. این امر بیانگر این است که در تیمارهای محلول پاشی شده سهم انتقال مجدد در پر کردن دانه کاهش یافته و فتوسنتز جاری سهم بیشتری داشته است .