ارزیابی برنامه ابزاربندی و تحلیل پایداری مغارهای سد مسجد سلیمان

سد و نیروگاه برق آبی مسجد سلیمان در 25 کیلومتری شمال شرقی شهرستان مسجد سلیمان و بر روی رود کارون در حال احداث است . مطالعات اولیه این طرح در دهه 40 انجام و عملیات احداث فاز اول آن برای تولید 1000 مگاوات برق در سال 1370 آغاز شد. این طرح شامل یک سد سنگریزه ای با هسته رسی به ارتفاع 177 متر و طول تاج 480 متر است که حجم مخزن آن در حدود 230 میلیون مترمکعب خواهد بود. نیروگاه این سد زیرزمینی بوده و شامل مغار نیروگاه به ابعاد 43 × 30 × 154/5 متر و مغار مبدل به ابعاد 21 × 13/6 × 110 متر است که در عمق 250 متری تکیه گاه راست سد، در سنگهایی از جنس کنگلومرا، ماسه سنگ ، لای سنگ و سنگ رس با کیفیت ضعیف تا خوب (براساس طبقه بندی rmr) احداث شده اند. عملیات حفر مغارها که از تابستان 1374 تا پاییز 1376 بطول انجامید، به روش چالزنی و آتشباری انجام شده و وسایل نگهداری شامل بتن پاشیده، توری سیمی، پیچ سنگ ، مهار گوه ای و مهار پیش تنیده برای تقویت سنگهای جدار مغارها بکار رفته است . سیستم رفتارنگری دو مغار شامل کشیدگی سنج، بارسنج و تقارب سنجی با متر بوده که با اندک تاخیری پس از شروع عملیات حفاری در مغارها نصب و کار قرائت آنها آغاز شده است . در این تحقیق ضمن ارائه شرح مختصری از روند اکتشاف ، طراحی و احداث مغارها، نتایج قرائت ابزارها با در نظر گرفتن شرایط حفاری، نصب وسایل نگهداری و میزان تاخیر در نصب ابزارها مورد بررسی قرار گرفته و صحت اندازه گیریهای انجام شده توسط آنها تعیین شده است . سپس با ساخت یک مدل کامپیوتری از مغارها، نتایج حاصل از مدلسازی با اندازه گیریهای انجام شده توسط ابزارها مقایسه شده اند. بدین ترتیب ضمن مشخص شدن نارسایی های سیستم رفتارنگاری بکار رفته، مناطق حساس از نقطه نظر پایداری در دو مغار تعیین و در برخی بخشها نیز امکان کاستن از حجم وسایل نگهداری مورد بررسی و تایید واقع شد. در نهایت براساس نتایج حاصله، پیشنهاداتی در رابطه با نحوه بکارگیری وسایل نگهداری و سیستم رفتارنگاری در طرح توسعه مغارها - که بزودی آغاز خواهد شد - ارائه شده است .