مطالعه سلامت باکتریایی و کیفیت شیرهای خام گاو های شهرستان زابل

در این تحقیق به دنبال آن می باشیم این است که حداکثر زمان ماندگاری و کیفیت شیر خام از تولید تا مراکز جمع آوری شیر و عوامل موثر در کیفیت بهداشتی و ماندگاری شیر از مرحله تولید تا مصرف را بررسی شد. میزان 100 سی سی شیر خام از دامداری های مناطق روستای کرباسک،روستای ده نو،روستای ژاله ای،روستای جهانتیغ،روستای بامری،ده برقه،حسین آباد،فلکه کوزه،سد سیستان،اسلام آباد، روستای حاجی صفر، در این تحقیق تعداد 360 نمونه شیر گاو در سه مرحله از زنجیره توزیع شیر در شهرستان زابل به طور تصادفی اخذ شد. محل های نمونه گیری شامل: بلافاصله بعد از دوشیدن شیر، پس از ریختن شیردر بیدون ها یا ظروف پلاستیکی و زمان تحویل به مرکز جمع آوری شیر بود. در هر محل تعداد 120 نمونه شیر اخذ گردید و آزمایشات لازم برای سنجش کیفیت نمونه های شیر خام انجام شد. همچنین پارامترهای تاثیرگذار بر کیفیت شیر با کمک پرسشنامه جمع آوری شد. پارامترهایی که تاثیر آنها روی کیفیت شیر مورد بررسی قرار گرفت، عبارت بودند از: نژاد گاو(هلشتاین/سیستانی/دورگه)، وسیله حمل شیر(پیکان/پراید/وانت معمولی/وانت سردخانه دار)، شستشوی پستان گاو(بله یا خیر)، ضدعفونی کردن پستان گاو(بله/خیر)، نوع دامداری(نیمه صنعتی/ سنتی)، ظرف نگهداری شیر (بیدون آلمینیومی/دبه پلاستیکی)، فاصله دامداری تا مرکز جمع آوری شیر (کمتر از 5 کیلومتر/ بین 5 تا 10 کیلومتر/ 10 تا 15 کیلومتر/ 15 تا 20 کیلومتر)، روش شیردوشی (دستی/ ماشینی)، سطح تحصیلات دامدار(بی سواد/تحصیلات ابتدایی/تحصیلات متوسطه/دیپلم و بالاتر) میانگین نتایج آزمایشات شیر خام بر حسب پارامترهای تاثیر گذار بر کیفیت شیر محاسبه شد. از تست های t test، one way anova، repeated measures anova و chi square برای بررسی تفاوت های آماری استفاده شد. سطح معنی داری <0.05 p-value در نظر گرفته شد. از نرم افزار آماری spss نسخه 18 جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. با توجه نتایج این تحقیق، بارمیکروبی شیر جمع آوری شده شهرزابل با استاندارد های ملی فاصله زیادی داشته که به دلیل مشکل در عدم رعایت زنجیره سرما در حین انتقال به مرکز و عدم رعایت موارد بهداشتی درمراحل دوشش بود. شیر مصرفی باید دارای کیفیت مطلوب و عاری از هر گونه آلودگی باشد تا هم نیازهای جامعه را تامین و هم از انتقال بیماریهای گوناگون جلوگیری نماید. شیر به دلیل داشتن مواد و ترکیبات مختلف ، محیط مناسبی جهت رشد میکروب می باشد که با شناخت عوامل موثر بالا بردن کیفیت شیر و جلوگیری از فاسد شدن آن نظیر ، بهداشت دام ، نحوه دوشش ، صاف کردن ، سرد کردن سریع شیر ،دمای نگه داری شیردر زمان انتقال شیر، بهداشت وسایل شیر دوشی ، تانکر های حمل شیر و آب مورد استفاده در دامداریها جهت شستشوی وسایل شیر دوشی ، می توان مانع از فاسد شدن آن شود.رعایت هر یک از موارد فوق باعت کاهش بار میکروبی و در نتیجه افزایش کیفیت شیر خام خواهد شد.