بررسی اوضاع سیاسی و اقتصادی عصر مظفرالدین شاه و نقش آن در جنبش مشروطیت

پایان نامه
چکیده

دوره قاجار به دلیل نفوذ جریان روشنفکری در ساختار سیاسی و اجتماعی ایران و تحت تأثیر قرار گرفتن ماهیت سلطنت پادشاهی و استبدادی از آن و نیز عقد قراردادهای استعماری و ننگین اقتصادی – سیاسی از حساس ترین و با اهمیت ترین دوره های تاریخی در ایران است. تغییرات ماهوی و سیاسی حکومت در ایران در دوره قاجاریه به ویژه عصر مظفرالدین شاه معلول عوامل متعددی در داخل و خارج کشور بوده. حکومت پنجاه ساله ناصرالدین شاه میراثی ماندگار برای پادشاه بعد از خود به جای گذاشت. این میراث در دو حوزه سیاسی و اقتصادی یادگاری میمون و مبارک نبود، اوضاع اقتصادی کشور در دوره حکومت ناصرالدین شاه به ویژه در دهه پایانی آن نه تنها نشانی از رشد و توسعه و رونق نداشت، بلکه نشان دهنده سیر واپسگرایانه کشور بود. ایران در عرصه اقتصاد در حکومت ناصری به ویژه در دهه پایانی آن از نمره مثبتی برخوردار نمی شد. در حوزه سیاست نیز کشور شرایط بهتری نداشت، گسیختگی نیروی انسانی، نفوذ گسترده نیروی خارجی، عدم حضور مردان کارآمد در عرصه سیاست، شرایط نامطلوبی برای کشور رقم زده بود. در چنین شرایطی مظفرالدین شاه به سلطنت رسید. دوران سلطنت او هر دو بحران شدت بیشتری یافت. در حوزه اقتصاد وضعیت به مراتب اسفناکتر شد، ایران برای نخستین بار مقروض دولت های خارجی گردید. بدون آنکه وام های به دست آمده گره ای از مشکلات کشور بگشاید، شرایط اقتصادی جامعه موجب نارضایتی اقشار گوناگون اجتماعی گردید و هر روز بر دامنه نارضایتی افزوده گشت، در میدان سیاست نیز اوضاع به مراتب نامساعدتر بود. ضعف شاه و عدم تسلط او بر اوضاع کشور، رقابت سخت و زیان آور عناصر مختلف سیاسی در کشور، عدم شناخت بحران در جامعه، منفعت طلبی و سودجویی، اوضاع سیاسی کشور را به شدت بحرانی کرد، در چنین وضعیتی عنصر خارجی نیز به بهترین شکل در راستای منافع خویش می کوشید و بهره مند می گشت. مجموعه ای از این شرایط بحران را در جامعه عمیق تر می نمود. به تدریج به موج نارضایتی می افزود. دولت مردان به دور از هیچ گونه اندیشه تخته بند منافع خویش بودند و پادشاه نیز در غفلت کلی از اوضاع به سر می برد. مجموعه این عوامل به تدریج زمینه ساز جنبش مشروطیت گردید.

منابع مشابه

اوضاع سیاسی کرمانشاه مقارن جنبش مشروطیت در ایران (1324-1327ق)

جنبش مشروطیت، به­رغم آنکه خاستگاهش در تهران بود، اما دامنة آن به دیگر شهرها، از جمله کرمانشاه، نیز کشیده شد. جنبش مشروطه‌خواهی و پی­آمدهای آن، در اوضاع داخلی­ کرمانشاه بسیار تأثیر گذاشت و مردم این شهر با جنبش مشروطه­خواهی همگرا شدند و این همگرایی به شکل ستیزه­جویی بین مردم با حکام شهر، که از مستبدین بودند، بروز یافت. آشوب­ها و اغتشاشات حاصل از این ستیزه­ها در سطح شهر، عامل ضرر و زیان مردم گشت؛ ...

متن کامل

اوضاع اجتماعی و اقتصادی تبریز عصر صفوی

تبریز،نخستین پایتخت صفویان،حتی بعد از انتقال پایتخت از این شهر به قزوین و اصفهان،همچنان از اهمیت سیاسی و اقتصادی برخوردار بود.اما موقعیت جغرافیایی و انتقال پایتخت و همچنین تهاجم عثمانی‌ها و بلایایی طبیعی مانند زلزله تاثیر ژرفی بر اوضاع اقتصادی و اجتماعی تبریز در عهد صفوی گذاشت که در نتیجه آن نه تنها ترکیب اجتماعی و قومی این شهر به هم ریخت،بلکه توان اقتصادی و نظامی آن رانیز ضعیف نمود؛به گونه‌ای ...

متن کامل

بررسی مقایسه‌ای نقش روسیه و انگلستان در دو جنبش اجتماعی معاصر ایران: جنبش تنباکو و جنبش مشروطیت

در متون تاریخی ابهام‌هایی در مورد نقش انگلستان در شکل‌گیری جنبش مشروطه ایران وجود دارد. این مسئله به شکل این پرسش که «چرا قدرت‌های اروپایی در جنبش‌های اجتماعی ایران مداخله کرده اند؟» مطرح شده فرضیه پژوهشی این است که «مداخله قدرت‌های اروپایی در عرصه سیاسی کشورهای دیگر در چارچوب منافع ملی آنها در نظام بین‌المللی قابل توجیه است و همسویی آنها با با بازیگران داخلی تابعی است از متغیر منافع مذکور.» رو...

متن کامل

بررسی تأثیر اوضاع سیاسی و اقتصادی شاهنشاهی ساسانی در سقوط آن

حکم افتادن امپراتوری ساسانی توسط اقوام بدوی به اجرا درآمد. این رویداد عظیم، آغاز تاریخ جدید ایران و پایان عصر باستانی آن به شمار می­رود. سقوط این امپراتوری عظیم و سازمان یافته­ی چهارصد ساله به­دست قوم گمنام عرب که به زحمت بیست سال از جستن ایشان از دنیای جهالت می­گذشت؛ مورخان و محققان تاریخ ایران را برآن می­دارد که دلایل سقوط ناگهانی و شگفت­انگیز این دولت را کشف کنند. وضعیت سیاسی و اقتصادی امپرا...

متن کامل

ایران در عصر شاه عباس دوم صفوی (اوضاع سیاسی ،اجتماعی و اقتصادی)

با مرگ شاه صفی در سال 1052ه.ق امرا، فرزند نه ساله اش عباس میرزا را به عنوان شاه عباس دوم بر تخت نشاندند و این واقعه در حالی بود که رجال خدمتگزار ایران ، که از سفاکی های پدرش جان بدر برده بودند هر کدام داعیه ی قدرت طلبی در سر می پروراندند. اگر چه شاه جدید هنوز در ارزیابی و سنجش رعایای خویش از قدرتی مافوق برخوردار بود ولی سهم او در مقام مرشد کامل طریقت دیگر اهمیت و مفهوم عملی اش را از دست داده ...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023