اثر اسپرمین، اپی براسینولید و برهم کنش آن ها بر برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی درخت پسته رقم احمد آقایی در منطقه رفسنجان

ریزش جوانه گل و میوه، ناخندانی، پوکی و بدشکلی از مهمترین اختلالات فیزیولوژیکی است که در درختان پسته مشاهده می شود. بنابراین استفاده از برخی تنظیم کننده های رشد و نمو گیاهی برای کاهش این اختلالات بسیار مهم است. بدین جهت پژوهشی با هدف بررسی تأثیر محلول پاشی با اپی براسینولید و اسپرمین در کاهش برخی از این مشکلات در درخت پسته رقم احمد آقایی طراحی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو مرحله (یک هفته قبل از تمام گل و پنج هفته بعد از تمام گل) با نه تیمار و چهار تکرار در یک باغ در شهرستان رفسنجان انجام شد. تیمارها شامل غلظت های صفر (شاهد)، 5/0 و 1 پی پی ام اپی براسینولید ، 100 و 200 پی پی ام اسپرمین، حالت ترکیبی آن ها (اپی براسینولید 5/0 پی پی ام+ اسپرمین 100 پی پی ام، اپی براسینولید 5/0 پی پی ام+ اسپرمین 200 پی پی ام، اپی براسینولید1 پی پی ام+ اسپرمین 100 پی پی ام و اپی براسینولید 1 پی پی ام+ اسپرمین 200 پی پی ام) و به صورت محلول پاشی بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تیمارها در مرحله اول بیشتر از مرحله دوم بر ریزش جوانه گل موثر بوده اند و کمترین میزان ریزش در هر دو مرحله مربوط به تیمار اسپرمین 100 پی پی ام بوده است. در مورد ریزش میوه در مرحله اول تمام تیمارها به جز (اپی براسینولید 1 پی پی ام+ اسپرمین 100 پی پی ام) و در مرحله دوم تمام تیمارها ریزش میوه را به میزان معنی دار در مقایسه با شاهد کاهش دادند. تمام تیمارها باعث کاهش معنی دار درصد پوکی میوه درختان تحت تیمار در مقایسه با درختان شاهد شد. در مرحله اول به نظر می رسد که تیمارهای ترکیبی اثر بیشتری نسبت به تیمارهای جداگانه مواد در افزایش درصد خندانی داشتند و تقریبا تمام تیمارهای ترکیبی به طور موثر درصد خندانی را افزایش دادند. تنها برخی از تیمارها اثرات معنی داری بر پارامترهای مورفولوژیکی مثل رشد طولی، قطری و سطح برگ نسبت به شاهد داشتند. تیمارهای اسپرمین 100 و 200 پی پی ام، اپی براسینولید 5/0 پی پی ام و تیمار ترکیبی (اپی براسینولید 5/0 پی پی ام+ اسپرمین200 پی پی ام) باعث افزایش معنی دار میزان کربوهیدرات برگ نسبت به شاهد شده است. در این مطالعه تمام تیمارها باعث کاهش معنی دار مفدار اتیلن میوه نسبت به شاهد شده اند. فعالیت آنزیم کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز در تیمار ترکیبی (اپی براسینولید 5/0 پی پی ام+ اسپرمین200 پی پی ام) و فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز در تیمار اسپرمین100 پی پی ام و تیمار ترکیبی (اپی براسینولید 5/0 پی پی ام+ اسپرمین200 پی پی ام) افزایش معنی دار نشان داد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، به نظر می رسد که تیمارهای اسپرمین، اپی براسینولید و تیمارهای ترکیبی آن هااثرات مثبتی روی کاهش ریزش و شاخص های فیزیولوژیکی از طریق اثر آنتاگونیستی آن با اتیلن داشته اند و بر پارامترهای رشدی و آنزیم های آنتی اکسیدان کمتر موثر نبوده اند. در این پژوهش بهترین غلظت، غلظت 100 پی پی ام اسپرمین و مرحله اول (یک هفته قبل از تمام گل) بهترین زمان تیماردهی در درخت پسته رقم احمد آقایی بود.