تعیین ژنز کانی زایی اورانیوم در شرق منطقه بم

منطقه مورد مطالعه در 45 کیلومتری شرق شهرستان بم، در بخش جنوبی بلوک لوت و در خرده قاره ایران مرکزی واقع شده است. واحدهای اصلی منطقه عمدتاً از توالی سنگ های آذرآواری و لایه های گدازه ای به سن ائوسن تشکیل شده اند که روند کلی آنها شمال غرب- جنوب شرق می باشد. مطالعات پترولوژی نشان دهنده حضور ماگمای سری کالک آلکالن پتاسیم بالا و شوشونیتی به همراه سری های بازیک منیزیم بالا با ترکیب تولئیتی در منطقه می باشد. محیط تکتونیکی تشکیل سنگ های منطقه قوس های ماگمایی مرتبط با زون فرورانش تشخیص داده شد. با هدف شناسایی کانی های دگرسانی از تصاویر سنجنده های لندست 8 و استر (aster) استفاده گردید که در تلفیق با اطلاعات زمینی و دیفراکتومتری اشعه ایکس موجب شناسایی نواحی دگرسانی آرژیلیتی، سیلیسی، هماتیتی و زئولیتی و کلریتی شد. بررسی های صورت گرفته جهت تعیین ارتباط بین ساختارهای زمین شناسی و کانی زایی اورانیوم نشان می دهد که، پرتوزایی اورانیوم در منطقه بیشتر در ارتباط با دایک های بازیک می باشد و این دایک ها به عنوان سد ژئوشیمیایی جهت نهشت کانی های اورانیوم و سایر عناصر عمل کرده اند. طبق بررسی های آماری عناصر در چهار گروه نادر خاکی، پلی متالیک، مرتبط با آتشفشان های اسیدی و مرتبط با فعالیت های ماگمایی بازیک قرار می گیرند. دو نوع مجموعه ژئوشیمیایی مرتبط با حضور اورانیوم در سنگ های آرژیلیتی در محدوده مورد مطالعه شناسایی شد که عبارتند از مجموعه های مرتبط با سنگ های اسیدی و حدواسط شامل u-w-as-mo-s-cu-ag و مجموعه های مرتبط با سنگ های آذرین بازیک که شامل u-ni-v-ag-co-w-mo-cr-cu-s می باشند. ساخت و بافت های اصلی مشاهده شده در منطقه شامل استوک ورک، رگه رگچه، خوردگی، شعاعی، انتشاری و غشای حاشیه ای می باشند. عمده کانی زایی منطقه شامل کانی های ثانویه اورانیوم شامل سدیم بولتودیت (سیلیکات پتاسیم هیدراته اورانیوم)، فسفرانیلیت (کانی فسفاته اورانیوم) و کارنوتیت (وانادات اورانیوم پتاسیم دار)، اُکسیدهای منگنز (پیرولوزیت، پسیلوملان)، اُکسیدها و هیدروکسیدهای آهن (مگنتیت، گوئتیت، لیمونیت، هماتیت، لپیدوکروزیت)، مقدار کمی سولفید (پیریت)، کانی های گروه زئولیت (کلینوپتیلولیت، هیولاندیت) و سایر کانی های سیلیکاتی، کربناتی، تبخیری و ... می باشد که غالباً در اثر فرایندهای هیدروترمال و سوپرژن تشکیل گردیده اند. بر اساس مقایسه الگوی کانی زایی منطقه و تطبیق آن با شرایط زمین شناختی، دگرسانی و ژئوشیمیایی در کانسارهای اورانیوم، محتمل ترین گزینه برای تیپ کانی زایی در منطقه، کانی زایی اورانیوم ولکانوژن معرفی گردید.