بررسی اثرات نوسانات بارش بر روی عملکرد گندم دیم در استان زنجان

شناخت پارامترهای آب و هوایی و اثر آنها بر روی گیاهان زراعی یکی از مهم ترین عوامل موثر در افزایش عملکرد و به تبع آن بالا بردن تولید می باشد . نوسانات عناصر اقلیمی از همه مهمتر بارش تاثیر زیادی بر روی محصولات دیم می گذارد . این تحقیق با هدف بررسی نوسانات بارش در استان زنجان و شرایط آب و هوایی ایستگاه های منتخب و اثرات آن بر روی عملکرد گندم دیم صورت گرفته است . به این منظور از شاخص بارش استاندارد ( spi) به عنوان شاخص منتخب جهت بررسی خشکسالی ها در 41 ایستگاه (5 ایستگاه سینوپتیک و37 ایستگاه باران سنجی) واقع در استان زنجان با طول دوره آماری مشترک 11 ساله (1382-1392) در مقیاس زمانی فصلی (سرد و گرم) و سالیانه استفاده گردید و با استفاده از مدل رگرسیونی خطی به تعیین رابطه بین شاخص spi و عملکرد گندم دیم و همچنین با استفاده از مدل crop wat به تعیین نیاز آبی محصول گندم دیم در استان زنجان پرداخته شده است . نتایج بررسی نشان داد که خشکسالی های اتفاق افتاده در طول دوره مورد مطالعه باعث کاهش عملکرد گندم دیم شده است . نتایج حاصل از رابطه بین spi و عملکرد گندم دیم نشان داد که رابطه مستقیم و معناداری بین عملکرد گندم دیم و شاخص spi وجود دارد . همچنین با توجه به شاخص r-squard در معادله رگرسیونی مذکور ، مشخص شد که تنها 40 درصد تغییرات در فصل گرم و 30 درصد تغییرات در فصل سرد متغیر وابسته یعنی عملکرد گندم دیم توسط متغیر مستقل مورد استفاده در مدل رگرسیونی توجیه می شود و بقیه تغییرات عملکرد گندم دیم به پارامترهای دیگر وابسته می باشد . نتایج حاصل از مدلcrop wat ، بیان می دارد که مقدار نیاز آبی گندم دیم در طول دوره رشد در فصل گرم به میزان 354 میلی متر و در فصل سرد به میزان 47/73 میلی متر می باشد .