عوامل موثر بر تنوع درآمدی خانوارهای روستایی بخش آبش احمد شهرستان کلیبر

تغییر بافت فرهنگی ایران در دهه های گذشته، مصرف گرایی جامعه، تبدیل زمین های کشاورزی استان ها به غیر کشاورزی، واردات بی رویه، عدم حمایت مناسب دولت ها از کشاورزان و مسائلی از این دست، باعث گسترش بیکاری در مناطق روستایی شده است و همچنین به دلیل عدم اتخاذ سیاست های مناسب، نیروی شاغل بخش کشاورزی روستاها به سایر فعالیت ها (صنعتی، خدماتی، دولتی) منتقل گردیده است. در استان آذربایجان شرقی نیز، سهم اشتغال بخش کشاورزی تقریباً روندی نزولی داشته است؛ به نحوی که این سهم از 1/29 درصد در سال 1380 به 19 درصد در سال 1390 کاهش یافته است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر تنوع درآمدی خانوارهای روستایی بخش آبش احمد شهرستان کلیبر می باشد. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از سرپرستان 200 خانوار روستایی منطقه مورد نظر جمع آوری شد. متغیر وابسته در مطالعه حاضر از نوع متغیر گسسته و به حالت غیر ترتیبی می باشد. با توجه به ماهیت متغیر وابسته، جهت نیل به هدف تحقیق از مدل لاجیت چندگانه بهره گرفته شد. نتایج آمار توصیفی حاکی از آن است که 59 درصد از خانوارهای نمونه گیری شده به شغل کشاورزی و 41 درصد از آن ها به مشاغل غیر کشاورزی مشغول اند. در بین خانوارهای که مشاغل غیر کشاورزی انجام می دهند، 7/31 درصد در گروه شغلی دولتی، 28 درصد در گروه شغلی خوداشتغالی و 3/40 درصد در گروه شغلی دستمزدی می باشند. نتایج آزمون هاسمن نشان داد که گروه های شغلی مستقل از هم بوده و لذا می توان از مدل لاجیت چندگانه استفاده نمود. همچنین با استفاده از آزمون های نسبت راستنمایی و والد مشخص گردید که امکان ترکیب گروه های شغلی وجود ندارد. نتایج حاصل از برآورد الگوی لاجیت چندگانه و اثرات نهایی متغیرها نشان داد، متغیرهای تحصیلات سرپرست خانوار، متوسط درآمد خانوار، سهم درآمد متفرقه، قابلیت گردشگری منطقه و استفاده از یارانه نهاده ها اثر منفی و متغیرهای تنوع دام و حضور در کلاس ترویجی کشاورزی اثر مثبتی بر احتمال پرداختن به شغل کشاورزی دارد. ضمن اینکه در مجموع متغیرهای تنوع دام، سهم درآمد متفرقه، قابلیت گردشگری منطقه، حضور در کلاس ترویجی، تحصیلات سرپرست خانوار، متوسط درآمد و استفاده از یارانه نهاده های کشاورزی، بر احتمال پرداختن به شغل های دولتی، دستمزدی و خوداشتغالی تأثیر معنی داری نشان دادند.