نقش کمیسیون حقوق بین الملل در تدوین و توسعه حقوق بین الملل

چکیده نقش کمیسیون حقوق بین الملل در تدوین و توسعه حقوق بین الملل به کوشش نوید مسعودی کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل متحد یکی از ارکان فرعی مجمع عمومی این سازمان می باشد که در 1- الف)، و 22 منشور سازمان ملل متحد شکل گرفته است. ابتدا آنکه در ماده 7 ) 13 ،( راستای مواد 7 (بند 2 این منشور مقرر گردیده است "ارکان فرعی (سازمان ملل متحد) که ضروری تشخیص داده می شوند، ممکن است بر طبق این منشور تاسیس گردند." در چارچوب ماده 22 منشور سازمان ملل متحد نیز به مجمع عمومی این صلاحیت و اختیار داده شده است تا برای اجرای وظایف خود بتواند آن گونه ارکان فرعی را که ضروری تشخیص می دهد تاسیس نماید. بر اساس قسمت (الف) بند یک ماده 13 منشور سازمان ملل متحد، مجمع عمومی متعهد گردیده است تا مطالعات خود را به منظور تشویق تدوین حقوق بین الملل و توسعه تدریجی آن، انجام داده و توصیه هایی را در این زمینه ها ارائه دهد. در همین چارچوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد 174 را با عنوان "تاسیس کمیسیون حقوق بین الملل" در تاریخ 21 نوامبر سال 1947 میلادی (ii) قطعنامه مورد پذیرش قرار داده و اساسنامه آنرا پیوست آن نموده است. کمیسیون حقوق بین الملل فعالیت رسمی خود را در دوازدهم آوریل 1949 میلادی در شهر نیویورک آغاز کرد. کمیسیون حقوق بین الملل یک رکن حقوقی و کاملا مستقل می باشد که به موجب اساسنامه خود عمل می نماید. به موجب ماده 1 این اساسنامه، هدف اصلی کمیسیون حقوق بین الملل تدوین حقوق بین الملل و توسعه تدریجی آن می باشد. بر این اساس کمیسیون حقوق بین الملل در طول دهه های گذشته کوششهای قابل توجهی را برای تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل انجام داده است. نتیجه این کوشش ها تهیه پیش نویس کنوانسیونهای متعددی در حوزه های گوناگون حقوق بین الملل همچون حقوق بین الملل دریاها، حقوق معاهدات بین المللی، حقوق دیپلماتیک و کنسولی، و مسئولیت بین المللی دولتها بوده است. این پیش نویسها پس از ارائه به کمیته ششم مجمع عمومی سازمان ملل متحد (کمیته حقوقی) در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند که تاکنون بسیاری از آنها در طی کنفرانسهای بین المللی مربوطه پذیرفته شده و به کنوانسیونهای بین المللی تبدیل شده اند. کمیسیون حقوق بین الملل همچنان به کوششهای خود در زمینه تدوین حقوق بین الملل و توسعه تدریجی آن ادامه داده و در حال تهیه پیش نویسهایی در حوزه هایی همچون حمایت دیپلماتیک، تصمیمات یکجانبه دولتها، و حمایت از محیط زیست می باشد. بررسی های انجام شده در این پایان نامه نشان می دهد که کمیسیون حقوق بین الملل به خوبی توانسته است به وظایف خود در حیطه تدوین حقوق بین الملل و توسعه تدریج آن عمل نماید. به هر حال این کمیسیون باید به کوششهای خود بیفزاید تا خلاء های حقوقی موجود را برطرف نماید. همچنین برای آنکه تصمیمات کمیسیون حقوق بین الملل بتواند هر چه بیشتر انعکاس دهنده رویه دولتها باشد، ضرورت دارد که بر تعداد اعضای آن افزوده شود. واژگان کلیدی: تدوین حقوق بین الملل، توسعه تدریجی حقوق بین الملل، کمیسیون حقوق بین الملل، مجمع عمومی.