تحلیلی بر کاربری فضای سبز شهر اردبیل از دیدگاه برنامه ریزی شهری

رشد سریع شهرنشینی باعث تخریب فضاهای سبز به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موثر در جذب و کاهش آلاینده ها شده است. بدون شک چنین رشدی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی و محیط زیستی جدی را به وجود آورده و خواهد آورد. از جمله ی این مسائل تغییرات در کاربری و پوشش اراضی با روندی منفی از نظر ساختاری و عملکردی است. به طوری که بسیاری از کاربری های اراضی کشاورزی و باغ ها و فضاهای سبز جای خود را به کاربری های مسکونی، خدماتی و صنعتی داده است. این موضوع باعث شده است تا امروزه سازماندهی مکانی و فضایی کاربری های مختلف شهری یکی از ارکان کلیدی مطرح در دانش جغرافیا و برنامه ریزی شهری به حساب آید. در این میان مکان یابی مناسب پارک ها و فضای سبز شهری به عنوان یکی از مهمترین کاربری های تأثیر گذار در رفاه و بهداشت روانی و جسمی ساکنین شهر و عامل اصلی در بهبود شرایط اکولوژیک شهر، امری مهم و غیر قابل اجتناب تلقی می شود. شهر اردبیل یکی از شهرهایی است که از نظر توسعه ی کالبدی شهر، تخریب فضاهای سبز، رشد محلات حاشیه ای و افزایش جمعیت با معضل جدی روبرو بوده و نیازمند مطالعه و بررسی علمی و سیستماتیک در راستای رهایی از خطرات احتمالی زیست محیطی در آینده ای نزدیک است. به همین منظور این شهر به عنوان پایه ی مطالعاتی با هدف بررسی نقش فضای سبز در توسعه ی پایدار شهری انتخاب شده است. برای این بررسی ابتدا مطالعات اولیه براساس روش کتابخانه ای و میدانی انجام گردید و در مرحله بعدی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) نسبت به تحلیل وضع موجود کاربری های فضای سبز شهر اردبیل اقدام گردیده و در ادمه با استفاده از شیوه ی جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه؛ دیدگاه شهروندان اردبیلی در خصوص وضعیت و کیفیت فضای سبز شهر استخراج و در محیط spss مورد تحلیل قرار گرفته و نسبت به ارزیابی و اثبات فرضیه های تحقیق اقدام گردید. نتایج نشان داد که بین پراکنش فضای سبز شهر اردبیل و توزیع جمعیت رابطه ای وجود نداشته و فضاهای سبز موجود دارای نقش قابل توجهی در بازدهی اکولوژیکی شهر اردبیل نمی باشد و تحلیل شاخص سرانه فضای سبز با توجه به عملکرد اکولوژیکی فضاهای سبز موید رقم بسیار پایین سرانه فضای سبز شهر اردبیل می باشد. در یک کلام برای رسیدن به توسعه ی پایدار شهری توجه به مکان یابی صحیح فضاهای سبز و سازگاری پراکنش فضای سبز شهری اردبیل متناسب با توزیع جمعیتی آن و نیز استفاده از انواع گونه های گیاهی مناسب با اکولوژی منطقه، بسیار مهم بوده و می بایست ملاک عمل برنامه ریزان و تصمیم سازان مدیریت شهری قرار گیرد.