بررسی موسیقی شعر در شاهنامه فردوسی
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد
- نویسنده نقیب نقوی
- استاد راهنما محمدرضا شفیعی کدکنی
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1376
چکیده
از جایی که این بررسی تنها بر پایه موسیقی کناری شعر صورت گرفته و به محتوا و موسیقی درونی آن نپرداخته است ، فصل نخست را به نگاهی بر منطق هنری، شناخت شکل (form)، دیدگاه شکل گرایان (formalists) و پیوند موسیقی و شعر اختصاص داده ایم. در فصل دوم به شناخت قافیه، پیشینه آن در ادبیات جهان و زبان دری و همچنین نقشی که قافیه در شعر ایفا می کند، پرداخته شده است . کار اصلی این نوشته بررسی ویژگیهای قافیه در شاهنامه است ، بویژه قافیه های غنی که با به دست دادن نوعی قانونمندی براساس خود شاهنامه و دو اثر حماسی دیگر، تا حد زیادی ما را به زبان راستین شاهنامه رهنمون می شود. به گونه ای که می توان از میان واژه هایی که در شعر قافیه قرار گرفته اند و در ضبط آنها در نسخه های گوناگون اختلاف وجود دارد، دست کم آنچه را که به زبان شعر فردوسی نزدیک تر است ، بازشناخت . در شاهنامه جای پای کاستن ها، افزودنها، دست بردنها و بسیاری از عوامل دیگر را بخوبی می توان دید، که بی گمان بسیاری از این نابسامانیها از رهگذر همین اعمال سلیقه های ناسخان و کاتبان صورت گرفته است . دور نیست که در پاره ای موارد، برخی از این ناهماهنگی ها در نظم اولیه بیتها، از ناحیه خود استاد توس به شاهنامه راه یافته باشد، اما بعدها که در سروده های خود تجدید نظر کرده به اصلاح آن دست زده است . به هر حال اشاره به اینگونه موارد نیز در فصل دیگری از کار صورت گرفته است ، با این امید که بتوان با تکیه بر شناخت و شکل و ساختار زبان شاهنامه، اینگونه موارد را بهتر و بیشتر روشن کرد. ویژگیهای ردیف که از شاخصه های شعر فارسی است ، و نقش بسیار بارزی در موسیقایی تر شدن شعر دارد در شاهنامه در فصلی جداگانه بررسی شده است . با این که پرداختن به جنبه های ذوقی و موسیقی درونی شعر در شاهنامه، در چهارچوب این بررسی نبود، به این جنبه از شعر شاهنامه در پایان به گونه ای گذرا اشاره شده است . در فصل پایانی، فهرست بیتهایی که در متن آمده، بر مبنای چاپهای مسکو و خالقی با ضبط اختلاف در نسخه های گوناگون آورده شده است . شماره ای که برابر واژه ها در بیت دیده می شود، درست مطابق با متن شاهنامه است ، تا دستیابی بدان با اشکال روبرو نشود. همچنین برای پرهیز از آوردن نمونه های گوناگون در نوشته، پاره ای از بیتها فقط در این فهرست گنجانده شده و در متن تنها به یادآوری شماره ردیف بیت بسنده شده است . فهرست قافیه هایی را که از آن به گونه آماری بهره گرفته شده است ، در پایان این فصل آورده ایم.
منابع مشابه
بررسی نیایش‌های شاهنامه فردوسی
شاهنامه‌ی حکیم توس، دایره المعارف بزرگی است که فرهنگ و تاریخ کهن ایران زمین را در بردارد. یکی از هزاران مفاهیم ارزشمند معنوی که در این اقیانوس فراخ گستر و ژرف عمق به زیبایی و شیوایی موج می‌زند، نیایش پروردگار یگانه است. بازتاب گسترده‌ی این کردار معنوی در شاهنامه نشان از آن دارد که نیایش همچون خداجویی، از نخستین روزگاران شکل گیری تمدن بشری کرداری پسندیده و همراه با باور و اعتقاد در فرهنگ مردم ای...
متن کاملتشبیه در شاهنامه فردوسی
تشبیه در قرن چهارم بسیار ساده بوده است و شاهنامه فردوسی بهترین تشبیهات زبان فارسی را داراست . به مرور زمان طرز بیان تحول یافته و پیچیده گویی رواج پیدا کرده است . نثر متکلفانه و مصنوع نشانه دانایی شده ‘ صنایع غلیظ از زبان عربی در شعر فارسی خود نمایی کرده است معما گونه بودن شعر نو دنباله همین تطور و تحول است . در نظم و نثر نو به قصد و خواست گوینده توجه نیست بلکه خواننده هر مفهوم و هرمعنی که بخواه...
متن کاملچین در شاهنامه فردوسی
ایران به عنوان کشوری که بر سرزمین های زیاد و مردمان بسیار از فرهنگ های مختلف سلطه داشته و با آنها تعامل داشته است، همواره مورد توجه بوده است. درحقیقت، جایگاه ایران در تاریخ جهان و سهم آن در تاریخ نوع بشر تنها می‌تواند در پرتو بررسی تماس و تعاملات با قدرت های بزرگ همسایه آن شناخته شود. از جمله این فرهنگ ها، فرهنگ و تمدن چین است. ایران در روزگار پیش از اسلام، به مناسبت های مختلف و از راه های گونا...
متن کاملبررسی نام جایِ «رودابد» در شاهنامه فردوسی
پژوهندگان شاهنامه آنگونه که باید تحقیقات چندانی دربارة مکانهای شاهنامه انجام نداده‌اند، علاوه براین ضبط برخی از این مکانها در نسخههای خطی وچاپهای شاهنامه نادرست وپریشان است؛ نسخهنویسان شاهنامه هم تلاش چندانی برای ضبط صحیح این نامها انجام نداده وگاه به عمد آنها را با نامها وکلمات مأنوس در روزگار خود جایگزین کردهاند.آنچه در این مقاله به آن پرداختهشدهاست، بررسی و روشن کردن یک جای نا...
متن کاملبررسی شخصیت‌پردازی سیاوش در شاهنامه فردوسی
داستانِ سیاوش، غم‌نامهای است که در تقابل دو عنصر و ارزش متفاوت ایرانی و نیرانی (تورانی) اهریمن و یزدان، خردورزی و سبک سری، با برخورداری از انواع کشمکشها و تقابلهای بیرونی و درونی شکل میگیرد. هر یک از شخصیت‌ها، یک و یا چند ویژگی (ارزش و ضد ارزش) را، نمایندگی میکنند. سیاوش، گرانیگاهِ همة دردها و درگیری‌ها، نماد فرزانگی، زیبایی، خردورزی، پیمان‌داری، زهد، قناعت، بندگی و نیایش‌گری ِیزدان، و...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023