بهینه سازی الگوی کشت با استفاده از برنامه ریزی کسری مطالعه موردی: دشت نریمانی))

پایداری منابع آب مهم ترین سهم را در دوام سیستم های کشاورزی دارد و به میزان زیادی به الگوی کشت محصولات زراعی وابسته می باشد. متوسط میزان ریزش های جوی در کشور ایران 250 میلی-متر بوده و ظرفیت توسعه آب قابل استحصال پایین است. میزان آب مصرفی در بخش کشاورزی بر اساس آمار موجود بیش از 90 درصد می باشد که این رقم بالاتر از حد ایده آل جهانی (60 درصد) است. از طرفی کشاورزان به دنبال بدست آوردن سود بیشتر هستند، بنابراین با توجه به شرایط موجود، یکی از راهکارهای مدیریتی مناسب که منجر به متعادل سازی مصرف آب و استفاده بهینه از ذخایر آبی موجود و رسیدن به حداکثر بازده اقتصادی در بخش کشاورزی می شود استفاده از الگوی کشت مناسب و انجام بهینه سازی در این زمینه است. مطالعه حاضر به دنبال تعیین الگوی کشت بهینه در دوره برنامه ریزی پنج ساله آبی 93-1392 تا 97-1396، با تأکید بر عدم بیلان منفی ذخایر آب زیرزمینی و دستیابی به اهداف مورد نظر در دشت نریمانی می باشد. لذا تلاش می شود الگوی زراعی مبتنی بر حداکثرسازی بازده برنامه ای و حداقل استفاده از منابع آبی مورد بررسی قرار گیرد. برای دستیابی به این مطلب، با استفاده از مدل ریزمقیاس کننده lars-wg، بارندگی فصلی و سالیانه برای دو ایستگاه سد کارده و اولنگ اسدی که به ترتیب معرف ارتفاعات و دشت هستند پیش بینی شد، و سپس حجم تغذیه سالیانه به آب های زیرزمینی در پنج سال آتی محاسبه شده است. سپس با استفاده از روش حل بهینه سازی برنامه ریزی کسری، الگوی بهینه زراعی برای سال پایه و پنج سال آتی در حالت ها و سناریوهای مختلف پیشنهاد شد. با توجه به نتایج حاصل، در صورتی که الگوی ارائه شده در سال پایه به کار گرفته شود، مقدار 59/25250 متر مکعب آب صرفه جویی شده و سود حاصل تقریباً سه برابر می شود. همچنین با توجه به سناریوهای ارائه شده، بکارگیری الگوی ارائه شده در سناریوی دوم علاوه بر حداقل کردن مصرف آب منجر به کاهش سالیانه شدت افت به میزان 20% در سال پایه (9/36 میلیون مترمکعب) شده که این میزان و در انتهای سال پنجم دوره مورد برنامه ریزی به صفر می رسد. در نهایت با توجه به اهمیت حفظ منابع آبی بخصوص سفره های زیرزمینی، پیشنهاد می شود از الگوهای ارائه شده در این دشت به عنوان یک نمونه اجرایی در تمام نقاط کشور و با در نظر گرفتن قیدها و محدودیت های آن منطقه مورد استفاده قرار گیرد.