شبیه سازی و ارزیابی الگوی توزیع رطوبتی خاک در سامانه آبیاری زیرزمینی کوزه ای

چکیده: حفظ و افزایش بهره وری آب در مناطق خشک با استفاده از سیستم های آبیاری جدید، یک ضرورت تلقی می شود. یکی از روش های افزایش بهره وری آب، روش آبیاری کوزه ای می باشد که از طریق کوزه های رسی متخلخل آبیاری انجام می شود. طراحی درست این سامانه نیاز به اطلاعات کافی از نحوه توزیع جریان آب دارد از آنجا که انجام آزمایش برای تشخیص شکل توزیع رطوبت در داخل خاک بسیار سخت و وقت گیر می باشد، استفاده از شبکه های تحلیلی که با داشتن عوامل آبی خاک و معادلات حرکت آب در آن می توانند تخمین قابل قبولی را از توزیع رطوبت در خاک را ارائه دهند، بسیار مفید است. این پژوهش در قالب بلوک های کامل تصافی و در سه تکرار انجام گرفت. هدف از این مطالعه بررسی الگوی توزیع رطوبت در خاک با استفاده از ارتفاع های مختلف1،5/1و2 متر منبع آب آبیاری در مقاطع زمانی مشخص می باشد. اندازه گیری های رطوبت حجمی خاک تا عمق 1 متردر فواصل مختلف از کوزه توسط رطوبت سنج tdr صورت پذیرفت. تحلیل آماری داده های مشاهده ایی به وسیله spss انجام گرفت. حرکت آب در خاک به وسیله نرم افزار hydrus-2d که قادر به شبیه سازی حرکت آب و املاح و گرما می باشد، شبیه سازی شد و در نهایت نتایج حاصل از شبیه سازی نرم افزار با نتایج حاصل از اندازه گیری های میدانی به وسیله مقیاس-های آماری me، rmse و r2 با هم مقایسه گردید. نتایج نشان داد که مدل hydrus-2d پروفیل رطوبت را در اطراف کوزه های تحت منبع آب با ارتفاع 1، 5/1، 2 متر را به ترتیب با rmse 0095/0، 0125/0 و 0127/0 ، نسبت به داده-های مشاهداتی به خوبی شبیه سازی کرده است. همچنین پروفیل رطوبت در تیمار یک متری با r2 برابر95/0بهترین برازش بین تیمارها را داشت و معلوم شد که مدل در زمانهای اولیه بعد از شروع آبیاری مقدار رطوبت را بیشتر از مقادیر واقعی برآورد کرده است. نتیجه گرفته شد که hydrus-2d در شبیه سازی حرکت آب دارای کارایی نسبتا بالایی می باشد .