بررسی وضعیت وجین منابع چاپی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در محدوده سال های 1388 و 1389

وجین بخش مهمی از جریان مجموعه گستری می باشد. نیاز به کنترل رشد مجموعه، حفظ روزآمدی و پویایی آن، افزایش سطح دسترسی، و برطرف کردن کمبود فضا از جمله مهمترین دلایل وجین منابع کتابخانه ای تلقی می شوند. هدف این پژوهش که از نظر نوع، کاربردی و از نظر روش، اسنادی و پیمایشی توصیفی می باشد، ارزیابی عملکرد پیشین وجین کنندگان و بررسی منافع یا صدمات احتمالی معیارهای (علت های) شش گانه و عملکردهای حاکم بر وجین، به مجموعه، بر اساس نظرات وجین کنندگان کتابخانه مرکزی و کتابخانه های وابسته سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی می باشد. جامعه آماری اول این پژوهش شامل 74243 کتاب چاپی وجین شده در محدوده سال های 1388 و 1389 می باشد. جامعه آماری دوم تعداد 47 نفر از کتابداران مرتبط با کار وجین بودند که به سوالات پرسشنامه پاسخ دادند. در این پژوهش از سه ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شد: جدول ثبت داده ها در محیط access و نرم افزار سیمرغ (پایگاه کتاب های فارسی و عربی و لاتین و همچنین سیستم امانت این نرم افزار) و پرسشنامه محقق ساخته. گفتنی است در این پژوهش فقط از آمار توصیفی و برای این منظور از نرم افزار excel استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که وجین این سازمان در وضعیت مناسب و قابل قبولی قرار دارد. از طرفی، بازارزیابی نمونه ای از وجین انجام شده نیز نشان از درستی عملکرد وجین داشت. مطابق با یافته های این پژوهش بیش از نیمی از کتاب های وجین شده به علت کهنگی محتوا (عدم اعتبار علمی) وجین شده اند. رده موضوعی بیشتر کتاب های وجین شده به علت کهنگی محتوا، رده های 600 (تکنولوژی)، 800 (ادبیات) و 500 (علم) در نظام رده بندی دیویی است. عدم استفاده علت دوم وجین کتاب های سازمان بوده است. این کتاب ها بیشتر در رده های 600 (تکنولوژی)، 200 (دین) و 800 (ادبیات) جای داشتند. دلیل عمده دیگر وجین کتاب ها، وجود نسخه های تکراری از کتاب ها در مجموعه می باشد. کتاب های رده 200 (دین) به ویژه در سال 1388 به میزان زیادی به این علت وجین شده اند. هر سه گروه از کتاب های ذکر شده بین سال های 1371 تا 1380 منتشر شده بودند. از نتایج مهم این پژوهش، میزان کم تعداد کتاب های وجین شده در مقایسه با کتاب های افزوده شده به پایگاه و کتاب های به امانت رفته از مجموعه در دوره زمانی مورد بررسی است.