تنوع هاپلوتایپی صفت روز تا گلدهی در گندم نان

پژوهش حاضر در برخی ارقام گندم نان ایرانی برای تعیین تنوع ژنتیکی بر اساس صفات مورفولوژیک، تعیین تنوع در سطح ژنوم بر اساس نشانگرهای بین ریزماهواره و بررسی وجود رابطه بین نشانگرهای ریزماهواره و صفات مورفولوژیک انجام شد. به منظور تعیین تنوع ژنتیکی بر اساس صفات مورفولوژیک، تعداد 43 لاین خالص گندم نان ایرانی در قالب طرح آگمنت با سه شاهد کشت و مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات روز تا گلدهی، طول سنبله، ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه، طول ده دانه، عرض ده دانه، طول برگ پرچم، طول پدانکل و طول ریشک بررسی شد. نتایج آمار توصیفی صفات نشان داد که بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی مربوط به صفت طول ریشک و کمترین مقدار آن برای صفت روز تا گلدهی بود. ضرایب همبستگی ساده نشان داد که صفت وزن صد دانه بیشترین میزان همبستگی مثبت و معنی¬دار را با صفت عرض ده دانه داشت. تجزیه خوشه¬ای بر اساس صفات مورفولوژیک و به روش وارد ژنوتیپ¬ها را در چهار گروه قرار داد. در این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در سطح ژنوم 36 ژنوتیپ گندم نان از بین 43 ژنوتیپ گندم فوق، 10 نشانگر issr استفاده گردید. در مجموع 126 نوار تشکیل گردید که 70 نوار چندشکل بودند. تجزیه خوشه¬ای با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و روش کلینک ژنوتیپ¬ها را به سه گروه تقسیم کرد. در پژوهش حاضر وجود ارتباط بین ده صفت کمی و هر یک از هشت نشانگر ssr روی کروموزوم¬های 4b و 7d مورد بررسی قرار گرفت و در پنج صفت عرض ده دانه، طول ده دانه، روز تا گلدهی، طول پدانکل و ارتفاع بوته رابطه آماری معنی¬دار مشاهده شد. نکته جالب توجه این بود که این تحلیل آماری برای صفت عرض دانه، آلل اختصاصی در نشانگر xgwm998-4b معرفی نمود؛ به طوری که آلل 199 جفت باز در این نشانگر با بیشتر شدن عرض دانه همراه بود. چون در گندم نان این صفت دارای همبستگی بالا با وزن هزار دانه است، انتخاب این آلل در این نشانگر می¬تواند برای رسیدن به وزن هزار دانه بیشتر در برنامه های اصلاحی گندم نان مورد استفاده قرار گیرد.