مطالعه ی کاریولوژیکی جمعیت های زیره سبز cuminum cyminum و رازیانه foeniculum vulgare

مطالعات کاریولوژیک، به منظور اصلاح گیاهان و بررسی روابط تکاملی آن ها از اهمیت ویژه ای برخودار است. تغییرات کروموزومی نقش مهمی در سازش گیاهان به شرایط مختلف محیطی و گونه زایی دارد. زیره سبز (cuminum cyminum) و رازیانهfoeniculum vulgare) ) از مهم ترین گیاهان دارویی تیره ی چتریان (apiaceae) به شمار می روند. در این پژوهش، مریستم نوک ریشه، حاصل از بذرهای جوانه دار شده جمعیت-های زیره سبز (c. cyminum) و رازیانهf. vulgare) ) در محلول اشباع آلفا- برومونفتالین تیمار، در محلول لویتسکی تثبیت، در محلول سود یک نرمال هیدرولیز و با استوهماتوکسیلین آهن رنگ آمیزی شد. کاریوگرام هر جمعیت تهیه و ویژگی های کاریوتیپی آن ها شامل: تعداد کروموزوم، طول کل مجموعه ی کروموزومی، طول بازوی کوچک و بزرگ، نسبت بازوها، درصد شکل کلی و شاخص عدم تقارن درون کروموزومی محاسبه شدند. نتایج نشان داد که تعداد کروموزوم ها در جمعیت زیره سبز (c. cyminum) به صورت (14=x2=n2) با فرمول کروموزومی st3+sm4 و در جمعیت رازیانه (f. vulgare) به صورت (22=x2=n2) و با فرمول کروموزومی st1+sm2+m8 است. حالت آنیوپلوئیدی 13=(1-(2x=n2 و 12=(2-(2x=n2 و پلی پلوئیدی نیز در جمعیت c. cyminum مشاهده شد. طول کل کروموزوم در جمعیت c. cyminum بین 16/8-75/4 میکرون و در جمعیت f. vulgare بین 60/7-54/4 میکرون بود. جمعیت زیره سبز (c. cyminum) با داشتن کمترین مقدار %tf(درصد شکل کلی) و بیشترین مقدار a1 (شاخص نامتقارن بودن درون کروموزومی) کاریوتیپ نامتقارنی داشته و یک گیاه پیشرفته محسوب شد و تحول کروموزومی کماکان ادامه دارد.