طراحی مدل سیستمی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در توزیع اعتبارات منطقه ای با رویکرد سیستم های نرم و پویا

توسعه پایدار به معنای ارتقاء سطح زندگی انسان ها باهدف توزیع بهینه منابع جهت رفع نیازهای آن ها است، به نحوی که سهم آیندگان هم موردتوجه قرار گیرد. از منظر دولت ها توسعه مترادف با توزیع اثربخش اعتبارات و امکانات میان مناطق است، به نحوی که آن ها را قادر سازد تا به اولویت های تعیین شده، با توجه به فرصت ها و تهدیدهای پیش رو، دست یابند. در ایران هرساله بخشی از بودجه کشور تحت عنوان اعتبارات تملک دارایی های سرمایه استانی، در اختیار استان ها قرار می گیرد تا جهت پیشبرد اهداف برنامه های توسعه کشور به صلاحدید خود میان فعالیت های مختلف استان توزیع نمایند. این فرایند موجب بروز مسائلی در خصوص توسعه مناطق مستعد، شکاف های نابرابری میان مناطق و انتظارهای متفاوت ذینفعان (شامل مردم و مسئولین شهرستان) شده است. ماهیت این مسائل به دلیل تعدد بازیگران و عوامل پیچیده بوده، و به دلیل تغییر شرایط سیاسی، اقتصادی و راهبردهای منطقه ای و فرا منطقه ای، از جنس مسائل پویا است. تلاش های زیادی برای دست یابی به شیوه توزیع بهینه که رضایت ذینفعان را در پی داشته باشد صورت پذیرفته است. اما فقدان رویکردی سیستمی و جامع به این مسئله احساس می شد. پژوهش حاضر مدل سیستمی از مسئله ارائه می دهد که جایگاه متغیرها و بازیگران را با استفاده از روابط مبتنی بر واقعیت تبیین می کند. مدل تهیه شده با استفاده از روش سیستم های پویا برای شبیه سازی مسئله در بازه زمانی سند چشم انداز 1404 کشور مورداستفاده قرار گرفت که نتایج آن اثربخشی شیوه توزیع را در بازه زمانی مذکور نشان می دهد. همچنین با اجرای سناریوهای متفاوت و تحلیل حساسیت رفتار مدل در برابر تغییرات محتمل بررسی گردید.