بررسی اثر متقابل متیل جاسمونات و تنش خشکی بر برخی فرایندهای فیزیولوژیکی در گیاه توتون(nicotiana tabacum l)

تنش خشکی از جمله تنش های فیزیولوژیکی است که به عنوان مهم ترین عامل محدود کننده رشد و تولید گیاهان زراعی و از عوامل خسارت زا در گیاهانی مانند توتون می باشد. متیل جاسمونات و مشتقات آن گروه جدیدی از تنظیم کننده های رشد گیاهی هستند که در پاسخ گیاه به تنش های محیطی، تنظیم فرآیند رشد و نمو و بسیاری از ویژگی های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاه نقش مهمی ایفا می کنند. در این پژوهش اثرات تنش خشکی ایجاد شده با پلی اتیلن گلایکول 20 % بر برخی از فاکتورهای رشد در گیاهچه های توتون و تاثیر غلظت های 10، 20 و 30 میکرومولار متیل جاسمونات در کاهش اثرات حاصل از این تنش مورد بررسی قرار گرفت. به منظور کنترل شرایط آزمایش و جلوگیری از اثرات سایر فاکتورهای محیطی از محیط کشت هیدروپونیک استفاده شد. با افزودن غلظت های مختلف متیل جاسمونات به محلول هوگلند به عنوان محیط کشت هیدروپونیک، 50 روز پس از کاشت و 48 ساعت بعد از اعمال تنش خشکی در گیاه توتون رقم کوکر 347 در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار و سه برداشت (طی 3، 6 و 9 روز)، اعمال شد. نتایج نشان داد که تحت تنش خشکی محتوای پرولین، قندهای محلول، مالون دآلدهید، سیستم های دفاعی مانند آنتوسیانین، فنل کل، و فلاونوئید به طور معنی-داری نسبت به نمونه های تنش ندیده افزایش می یابد. اما تغییر محتوای فلاونول معنی دار نبود. تنش خشکی همچنین بر مقادیر پروتئین کل، رنگیزه های فتوسنتزی و بتاکاروتن تاثیر منفی داشت و مقدار آنها را به طور معنی داری کاهش داد. کاربرد متیل جاسمونات سبب کاهش مقادیر پرولین، بتاکاروتن، ترکیبات فنلی و میزان قندمحلول، بویژه در برداشت سوم شد. اما مقادیر کلروفیل a وb، کلروفیل کل، کاروتنویید و پروتیین افزایش یافت. همچنین بر سرعت کاهش مقدار مالون د آلدهید به عنوان مهم ترین شاخص تنش اکسیداتیو و پراکسیداسیون لیپیدی ناشی از آن موثر واقع شد. بررسی نهایی نتایج نشان داد که با افزایش مدت زمان تیماردهی، غلظت های مختلف متیل جاسمونات جهت کاهش تنش، تاثیر خود را به شکل تقریبا متفاوتی بر فاکتورهای مورد اندازه گیری اعمال می کنند. کلمات کلیدی: متیل جاسمونات، توتون کوکر 347، پلی اتیلن گلیکول