اثر تنظیم کننده های رشد و جوانه برداری بر مناسب شدن دانهال های مرکبات برای کوپیوند

مرکبات از مهمترین محصولات باغی کشور می باشد. پایه یکی از عوامل مهم تولید در مرکبات محسوب می شود و عملکرد پیوندک عمدتا به انتخاب پایه بستگی دارد. برخی پایه های مرکبات برخلاف ویژگی های مطلوبشان دارای رشد فوق العاده کندی در خزانه هستند، به طور عادی، در شرایط بهینه رشد، 22-24 ماه و حتی بیشتر طول می کشد تا دانهال ها آماده برای پیوند شدن گردند. کوتاه کردن این مدت زمان برای خزانه داران با توجه به کاهش مواد اولیه تولید و هزینه های آنها سودمندتر خواهد بود. از سوی دیگر، یکی از مهمترین ویژگی های پایه های مرکبات ، تحریک شدن آنها با تنظیم کننده های رشد و تغییر طول روز است . پژوهش حاضر با اهداف بررسی اثر جیبرلیک اسید و به دنبال آن کاربرد کندکننده های رشد، شامل پاکلوبوترازول، سایکوسل، اتفن و جوانه برداری بر مناسب شدن دانهال های نارنج سه برگ ، و نارنج جهت کوپیوند، در سالهای 1377 و 1378 در گلخانه بخش باغبانی دانشکده کشاورزی انجام شد. بذرها از ایستگاه تحقیقات کشاورزی جهرم تهیه شدند و پس از ضدعفونی و نگهداری، در جعبه های کاشت حاوی یک قسمت ماسه، یک قسمت خاک و یک قسمت خاک مزرعه کشت گردیدند. سه ماه پس از کاشت بذر، دانهال ها (در مرحله 4-6 برگی) با جیبرلیک اسید به غلظت 100 میلی گرم در لیتر محلول پاشی شدند، دو هفته بعد، این محلول پاشی تکرار شد. تعدادی از دانهال ها به عنوان شاهد، بدون محلول پاشی نگهداری شدند. دو ماه پس از محلول پاشی، دانهال های یکسان از نظر رشد به گلدان های نایلونی با اندازه 35x25 سانتی متر منتقل شدند و پس از آنکه ارتفاع دانهال های نارنج سه برگ به 50 سانتیمتر رسید با تیمارهای پاکلوبوترازول 500 و 1000 میلی گرم در لیتر، سایکوسل 500 و 1000 میلی گرم در لیتر جوانه برداری تیمار شدند. همچنین دانهال های 45 سانتیمتری نارنج با تیمارهای سایکوسل 500 و 1000 میلی گرم در لیتر، اتفن 150 و 300 میلی گرم در لیتر جوانه بردداری تیمار شدند. آزمایش به صورت کاملا تصادفی با 7 تیمار و 4 تکرار بود و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن انجام شد. براساس نتایج این پژوهش ، جیبرلیک اسید باعث افزایش ارتفاع طول میانگره دانهال های نارنج سه برگ و نارنج نسبت به شاهد و تیمارها گردید. همچنین کاربرد پاکلبوترازول به دنبال جیبرلیک اسید به طور معنی داری نسبت به جیبرلیک اسید و سایکوسل باعث کاهش ارتفاع دانهال نارنج سه برگ شد. تیمارهای جیبرلیک اسید به تنهایی و پاکلوبوترازول، سایکوسل، اتفن و جوانه برداری به دنبال کاربرد جیبرلیک اسید به طور معنی داری نیست به شاهد باعث افزایش قطر ساقه (محل پیوند در فاصله 10 سانتی متری از یقه) دانهال های نارنج سه برگ و نارنج شدند. اتفن با غلظت 150 و 300 میلی گرم در لیتر باعث کاهش میزان کلروفیل دانهال نارنج گردید. جیبرلیک اسید به طور معنی داری باعث افزایش وزن تر شاخساره در دانهال های نارنج سه برگ و نارنج نسبت به شاهد شد. همچنین پاکلوبوترازول به طور معنی داری باعث کاهش وزن تر دانهال نارنج سه برگ شد. بالاترین درصد گرفتن پیوند (87/5 درصد) مربوط به تیمار جوانه برداری و پایین ترین درصد گرفتن پیوند (62/5 درصد) مربوط به تیمار سایکوسل و پاکلوبوترازول در غلظت 1000 میلی گرم در لیتر در دانهال های نارنج سه برگ بود.