توسعه یک مدل ساده سنجش از دوری تبخیر و تعرق و ارزیابی آن در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

تبخیر و تعرق یکی از مولفه¬های کلیدی در معادله بیلان آب، مدل¬های هیدرولوژی و مدیریت منابع آب می¬باشد که برآورد دقیق آن به سادگی امکان پذیر نیست. اندازه¬گیری تبخیر و تعرق در ایستگاه-های هواشناسی، یک تخمین نقطه¬ای می¬باشد در حالی که تبخیر و تعرق دارای تغییرات زمانی و مکانی در یک منطقه است. برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از داده¬های سنجش از دور دارای مزایایی از قبیل فراهم آوردن داده¬¬ها در سطح یک منطقه مورد مطالعه با صرف هزینه و زمان کم¬تر در مقایسه با روش-های مبتنی بر مشاهدات نقطه¬ای زمینی می¬باشد. در این تحقیق از محصولات ارائه شده سنجنده modis استفاده شد. این تحقیق در 9 تاریخ مختلف از سال 1384 تا 1387 در شرایط آسمان صاف و ابری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به منظور برآورد مقدار تابش خالص روزانه و مقدار تبخیر و تعرق روزانه انجام گرفت. تبخیر و تعرق روزانه با استفاده از مولفه¬های میانگین تابش خالص روزانه، شارگرمایی خاک و کسر تبخیر برای حوضه آّبریز دریاچه ارومیه در شرایط آسمان صاف و ابری برآورد گردید. همچنین مدل سینوسی برای برآورد تابش خالص روزانه نیز استفاده شد. نتایج نشان داد که برآوردهای مدل سینوسی با مدل سنجش از دوری همبستگی بسیار خوبی دارند. برای مقایسه برآورد تبخیر و تعرق در مدل سنجش از دوری با مقادیر مدل استاندارد fao-56 از معیارهای آماری میانگین قدرمطلق خطا (mae)، جذر میانگین توان دوم خطا (rmse)، میانگین انحراف خطا (mbe) در دو ایستگاه تبریز و ارومیه استفاده شد. میانگین هر کدام از معیارهای خطا در ایستگاه تبریز به ترتیب 0/25، 0/27، 0/26میلی¬متر در روز و در ایستگاه ارومیه به ترتیب 0/76، 0/28، 0/32 میلی¬متر در روز می¬باشد. همچنین ضریب همبستگی در ایستگاه¬ تبریز برابر 0/78 و ایستگاه ارومیه برابر 0/80 بین این دو روش وجود دارد. کم بودن مقدار معیارهای خطا برای مدل سنجش از دور بیانگر بالا بودن کارایی این مدل در تخمین تبخیر و تعرق در مقیاس روزانه می¬باشد.