بررسی پراکنش استقرارگاه های دوره مس سنگ تا پایان دوره مفرغ، در حاشیه جنوب شرقی دریای کاسپی (شهرستان های بندرگز، ترکمن، کردکوی و گمیشان)

چکیده دشت گرگان از شرق دریای کاسپی شروع و به جنگل گلستان واقع در شرق استان گلستان منتهی می گردد، در قسمت غربی دشت گرگان رودهایی فصلی یا دائمی وجود دارند که به رودخانه قره سو و گرگانرود پیوسته و به دریای کاسپی سرازیر می شوند و در حاشیه آنها استقراگاه های بشری از دوران پیش از تاریخ تا کنون وجود دارد. مطالعات در غرب دشت گرگان اولین بار توسط دمرگان و سپس در سال 1933 آرنه، باستان شناس سوئدی، بخش هایی از شاه تپه را کاوش کرده و با انجام بررسی باستان شناسی در دشت گرگان تعدادی محوطه را شناسایی نمود. در سال 1345 بیوار و فهرواری، بررسی و گمانه زنی شهر و دیوار تمیشه را انجام دادند. آخرین بررسی باستان شناسی تا پیش از تشکیل استان گلستان در سال 1373 خورشیدی در سمت جنوب جاده گلوگاه-گرگان توسط یزدان نورانی انجام شد و در ادامه کارهای مطالعاتی، در سال 1380 دیوار و شهر باستانی تمیشه و تپه خاکی شهر بندرگز توسط نوکنده و عمرانی رکاوندی مورد بررسی و گمانه زنی قرار گرفت، گمانه زنی تپه درزی خیل در سال 1384 توس عباسی انجام شد، پژوهش های باستان شناسی هیات مشترک ایران – بریتانیا نیز طی سال هــای 1384 تا 1387 در مسیر دیوار بزرگ گرگان، شهر باستانی و دیوار تمیشه با بهره گیری از باستان شناسی زیر آب و بررسی های ژئوفیزیکی انجام پذیرفت. در سال 1393 گورستان قدیمی آق امام توسط ضروری و ارشادی گمانه زنی و تعیین حریم شد. هدف از این پژوهش، بررسی، شناسایی و معرفی محوطه های دوران مس سنگی و مفرغ غرب دشت گرگان از نوار ساحلی دریای کاسپی تا فاصله 15 کیلومتری از آن است که 32 مکان باستانی، در محدوده پژوهش مورد بررسی قرار گرفته که با توجه به عنوان مقاله، در یک محوطه آثار دوره مس و-سنگ و در هشت محوطه آثار دوره مفرغ شناسایی شده که از لحاظ تکنیک پخت، طرح و نقش سفال قابل مقایسه با محوطه های ترنگ تپه ib,iia, iib,iii، شاه تپه iia, iib,iii، آق تپه ii, iii، نرگس -تپهiiia, iiib iiic, iv است. کلید واژه ها: دریای کاسپی، دشت گرگان، پراکنش استقراری، مس سنگ، مفرغ.