مطالعه گونه شناسی نقش و فرم در فلزکاری عصر سلجوقی به منظور طراحی زیورآلات

نقش ترکان سلجوقی در تاریخ هنر ایران به نحوی سامان یافته که اغلب تاریخ دانان و متخصصین هنر، عصر حکومت آنان را اوج هنرهای اسلامی ایران در طول چهارده قرن گذشته دانسته اند. در همین راستا مرکزیت فرهنگی ایران در آن عصر باعث شد کلیه خط مشی های هنری خود را از ایران گرفته و با حمایت های خود آثار بسیاری در غالب معماری، صنایع مستظرفه و... تولید و به سر حد کمال برسانند. از جمله هنرهایی که در این دوره توانســته شــکوفایی عصر فرهنگی دوره سلجوقی را در هنر ایران به نحو شایسته ای در خود جای دهد، فلزکاری بوده است. در این پژوهش به بررسی ویژگی های هنر فلزکاری عصر سلجوقی، فلزات مورد استفاده، روش های متداول تزئین اشیاء فلزی، بررسی و تقسیم بندی گستره نقوش به کار رفته در آن ها، و همچنین بررسی گونه های اشیای فلزی سلجوقی پرداخته شد تا در راستای شناسایی نقوش و فرم های این آثار و فرهنگی که در این عصرنهفته است، ضمن احیای بخشی از این نقوش با اصالت، پیشنهاداتی جهت کاربردی ساختن آنها ارائه شود. با آنالیز نقوش و فرم های مورد نظر مجموعه ای از طرح های با هویت فراهم شد، پس از آن نقوش بدست آمده به منظور کاربردی شدن در زیورآلات مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت با در نظر گرفتن قابلیت تطبیق و همسو سازی نقوش متناسب، سعی بر استفاده از آنها در طراحی و ساخت زیورآلات شده است. پژوهش صورت گرفته از حیث هدف توسعه ای- کاربردی؛ از نظر نوع روش توصیفی- تحلیلی و از نظرروش گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی است و روش تجزیه و تحلیل آن کیفی است.