بررسی نقش مصر در امنیت منطقه ای خاورمیانه (بررسی موردی جنگ ایران و عراق)

عرصه تحلیل سیاست خارجی کشورها از مهمترین حوزه های پژوهشی علوم سیاسی و روابط بین الملل است و پژوهشگران با توسل به روش شناسی گوناگون و با استفاده از نظریات مختلف به تحلیل رفتار دولت ها در عرصه سیاست خارجی می پردازند. از سوی دیگر جنگ نیز از مهمترین وقایع یا شاید مهمترین اتفاق در عرصه روابط بین الملل می باشد. با توجه به وجود روش شناسی ها و پارادایم های گوناگون، بیشتر پژوهشگران در تحلیل های خود از سیاست خارجی، به رویکرد واقع گرایانه اتکا کرده اند که با گزاره های دولت محوری، انارشیک بودن نظام بین الملل، خودیاری و بقا و توجه به قدرت مادی همراه است. این در حالی است که به عناصر و مولفه های غیر مادی همچون ارزش ها، هنجارها، هویت و... در عرصه سیاست خارجی توجه چندانی نمی شود. طرفداران سازه انگاری ضمن تعدیل اصول خردباورانه نوواقع گرایی و نولیبرالیسم، تاکید خودشان را متوجه اهمیت ساختارهای هنجاری و غیر مادی، نقش هویت در شکل گیری منافع و نیز قوام بخشی متقابل کنشگران و ساختارها می کنند و بر این اساس موضوع هویت دولت در روابط بین المللی و چگونگی شکل گیری ان در عرصه تعاملات اجتماعی و نیز تاثیر هویت دولت بر رفتار سیاست خارجی ان را بیش از پیش مدنظر قرار می دهند. جنگ ایران و عراق که به مدت هشت سال به طول انجامید، این دو کشور، کشورهای منطقه و نزدیک به کل جهان را تحت تاثیر قرار داد. یکی از زمینه¬ها و ابعاد مهم، بُعد سیاست خارجی دوران جنگ و نحوه برخورد کشورهای دیگر با این واقعه است. با در نظر گرفتن این موضوع که هر کشور در طول جنگ به دنبال گرداوری هر چه بیشتر حامیانی در پیرامون خود می باشد، در واقع جنگ موضوعی است که مستلزم بهره گیری از ائتلاف¬ها و اتحادها است و این موضوع با برجسته سازی اسلام هراسی، بنیاد¬گرایی، پان عربیسم ... در طول جنگ تحمیلی اتفاق افتاده است، این پژوهش در صدد بررسی چرایی و چگونگی سیاست خارجی جمهوری عربی مصر با توسل به رویکرد سازه انگاری در قبال جنگ ایران و عراق می-باشد. در این راستا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس رویکرد سازه انگاری، به دنبال پاسخ به این پرسش اصلی هستیم که «سیاست خارجی مصر و متعاقب ان مواضع و عملکردش در قبال جنگ ایران و عراق چه بوده است و چرا؟». فرضیه ای که برای پاسخ به این پرسش مطرح شده عبارت است از اینکه «هنجارها و ارزشهای موثر در تکوین هویت جامعه مصر و نخبگان ان در داخل از یک سو و هنجار ها و ارزشهای بین المللی موثر بر هویت دولتمردان مصر از سوی دیگر، توضیح دهنده چگونگی تشکیل سیاست خارجی مصر در قبال جنگ ایران و عراق، در دوره¬های مختلف جنگ هشت ساله می باشد.»