بررسی مزیت نسبی تولید گیاه زعفران در ایران (از دید تولید)

بخش کشاورزی یک از بخش¬های پر اهمیت در اقتصاد کشورهای کمتر توسعه یافته محسوب می¬شده و تاکنون نیز از آن به عنوان زیربنای توسعه یاد می¬شود. در ایران نیز وابستگی به نفت و توجه به برون¬رفت از اقتصاد تک محصولی موجب شده تا بخش کشاورزی مخصوصاً در تولید محصولات ارزآور اهمیت ویژه¬ای یابد. یکی از محصولات بسیار مهم در کسب درآمدهای غیرنفتی در سال¬های اخیر گیاه زعفران بوده که از لحاظ تولید، ایران بیشترین سهم تولید سالانه این گیاه را در دنیا به خود اختصاص داده است. ماتریس تحلیل سیاست (pam) روشی برای بررسی مزیت اجتماعی و اثر مداخلات دولتی است که نشان می¬دهد دولت در تولید محصول چه اثری دارد و عدم مداخله دولت چه اثرات اجتماعی خواهد داشت. در این مطالعه برای بررسی مزیت نسبی از روش آمارگیری خوشه¬ای دومرحله¬ای در شهرستان تربت حیدریه صورت پذیرفت و داده¬های مربوط به سال 1391 از منطقه زاوه در شهرستان جمع¬آوری گردید. پس از محاسبه ماتریس تحلیل سیاست و شاخص¬های مزیت نسبی و حمایتی در مورد تولید زعفران، نتایج بیانگر وجود مزیت نسبی تولید در منطقه بود و همچنین دولت در بازارهای مربوطه نقش مثبتی داشته و موجب بهبود مزیت تولید شده است. در نهایت، با تغییر در نرخ¬ ارز اثر سیاستی آن بر شاخص¬های مزیت نسبی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت تولید و نحوه مداخلات دولت ارائه شده است.