بررسی حدود تکالیف دولت نسبت به حق تامین اجتماعی در اسناد بین امللی و حقوق ایران

چکیده نیاز به امنیت، اساسی ترین نیاز انسان است؛ تمامی ساختارهای مهم اجتماعی هر یک به نوعی به دنبال امنیت، حمایت از انسان و جنبه های مختلف حیات او هستند. بدین خاطر، بشر در طول تاریخ، همواره در پی به دست آوردن امنیت فردی و اجتماعی بوده است. در این راستا، حق برخورداری از تامین اجتماعی، یکی از مهم ترین حقوق انسان هاست که در اسناد حقوق بشر، تعهدات بین المللی دولت ها و نیز قوانین اساسی مورد تاکید قرار گرفته است. این حق بشری که در زمره ی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (نسل دوم حقوق بشر) است، تعهداتی را برای دولت ها به بار آورده و آن-ها را مکلف به فراهم نمودن زمینه ی برخورداری برابر افراد از تامین اجتماعی کرده است. مسئله ی حمایت از افراد در مقابل خطرات اجتماعی، از اوایل قرن بیستم در ایران مورد توجه قرار گرفته است؛ به طوری که امروزه، نظام تامین اجتماعی ایران، پس از پشت سر گذاشتن دوره‏های مختلف، وارد مرحله ی تکامل‏ سازمانی و توجه به پوشش همگانی شده است. اما این نظام، همانند تمام نظام های طراحی شده توسط انسان، کاستی هایی دارد که باید نسبت به رفع آن اقدام شود. مطالعه ی حاضر می کوشد، با بررسی تامین اجتماعی به عنوان یک حق بشری، ماهیت تعهدات دولت ها در قبال آن را روشن کند و این موضوع را در نظام حقوقی ایران مورد ارزیابی قرار دهد. بررسی موضوع نشان داد، ماهیت تعهدات دولت ها در حقوق نسل دوم و از جمله حق تامین اجتماعی، از نوع «تعهد به وسیله» و بر مدار «حصول تدریجی» به تعهدات، با در نظر گرفتن حداکثر امکانات موجود است. با این حال، هسته ی حداقلی و مرکزی از تعهدات وجود دارد که تمام کشورها باید آن را تضمین نمایند.