بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای گردو (.l regia juglans) منطقه شهرستان آزادشهر با استفاده از نشانگر مولکولی ریزماهواره

در این پژوهش با هدف بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گردو در شهرستان آزادشهر، ژنوتیپ گردو از چهار منطقه (سیدآباد، رودبار، وامنان و کاشیدار) با 30 ویژگی مرفولوژیکی (طول میوه، قطر میوه، طول برگ و...) ارزیابی مقدماتی شدند. نتایج آنالیز تشریحی صفات نشان داد که ژنوتیپهای این منطقه از لحاظ درصد مغز میوه، وزن مغز و میوه، رنگ مغز و آسان جدا شدن مغز از میوه تنوع بالایی دارند. ژنوتیپ ka17 و va31 دارای بیشترین میانگین وزن میوه (79/19 گرم)، ژنوتیپ va31 دارای بیشترین وزن مغز (4/9 گرم) و ژنوتیپ rood4 و va34 برای صفت آسان جدا شدن مغز از میوه (خیلی آسان) و مطلوب بودن طعم میوه شاخص بودند. در آنالیز خوشهبندی بر اساس دادههای مرفولوژیکی، ژنوتیپها در ناحیه 5/12 از25 به چهار دسته تقسیم شدند. تودههای جغرافیایی در این خوشهبندی تا حد زیادی در دستههای جداگانه قرار گرفتند. بعد از بررسی تنوع مرفولوژیکی تودههای مورد پژوهش 39 ژنوتیپ از بین ژنوتیپها به عنوان ژنوتیپهای برتر انتخاب شدند و تنوع ژنتیکی آنها با استفاده از ده نشانگر ریزماهواره بررسی گردید. این نشانگرها در مجموع توانستد 74 آلل پلیمورفیسم را با اندازههای بین 104 تا 267 جفتباز شناسایی کنند. تعداد آللها در هر جایگاه ژنی از 3 تا11 آلل با میانگین4/7 آلل متغیر بود. کمترین تعداد آلل مشاهده شده مربوط به مکان ژنی wga005 (3 آلل) و بیشترین تعداد آلل مشاهده شده مربوط به مکان ژنی wga054 (11آلل) بود. تعداد آللهای موثر در مکانهای ژنی در محدوده 026/2 تا 974/8 با میانگین 08/5 بود. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشهای تودهها؛ تودههای مورد بررسی را به دو گروه تقسیم کرد که گروه اول شامل توده سیدآباد و گروه دوم شامل تودههای رودبار، وامنان و کاشیدار بودند. از تجزیه خوشهای ژنوتیپهای گردو هفت گروه حاصل شد. تمام ژنوتیپهای جمعآوری شده از منطقه سیدآباد در گروه یک قرار گرفتند و مابقی ژنوتیپها در سایر گروهها پراکنده شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که تنوع ژنتیکی خوبی در ژنوتیپهای گردوی این منطقه وجود دارد که میتواند بهعنوان مواد اصلاحی در اختیار به نژادگران قرار گیرند.