بررسی های دورسنجی، ژئوشیمیایی و بیوژئوشیمیایی سنگهای اولترامافیکی و نهشته های کرومیتی همراه آنها در مجموعه افیولیتی خوی، شمال غرب ایران

مجموعه افیولیتی خوی در غرب شهرستان خوی و در شمال¬غربی ایران واقع است. این توده افیولیتی در مقیاس زمین ساخت جهانی، در بخش میانی کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا قرار دارد. کانسارهای کرومیت در ارتباط با سنگ¬های اولترابازیک نظیر هارزبورژیت، دونیت، پیروکسنیت، سرپانتینیت و سنگ-های آلتره شده می¬باشند. به طور کلی تا کنون تنها نزدیک به 10 رخداد کرومیتی در مناطق گوناگون گستره افیولیتی خوی شناسایی شده¬است. با توجه به گسترش سنگ¬های اولترامافیکی میزبان این نهشته-های معدنی، احتمال کشف توده¬های معدنی جدید وجود دارد که نیاز به بررسی¬های اکتشافی دارد. وضعیت توپوگرافی منطقه خشن و کوه¬های صعب¬العبور می¬باشند، پس بنابراین روش¬های جدید اکتشاف می¬توانند در پی¬جویی مناطق دوردست در این مناطق مورد توجه قرار گیرند. در این پژوهش، بررسی¬های دورسنجی، ژئوشیمیایی و بیوژئوشیمیایی به منظور شناسایی و تفکیک سنگ¬های اولترامافیکی و توده¬های کرومیتی مورد توجه قرار گرفت. در روش دورسنجی از داده¬های ماهواره¬ای etm+ استفاده شد. در این روش لیتولوژی، پوشش گیاهی و آلتراسیون¬های موجود در منطقه با استفاده از نسبت¬ها و ترکیب¬های باندی و پردازش بصری مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که ترکیب رنگی (754) و ترکیب نسبت¬های باندی (1/3، 5/4، 7/5) با توجه به اینکه توانستند مناطق دارای سنگ¬های مافیک و اولترامافیک، توده¬ هارزبورژیت سرپانتینیتی شده و محل عدسی¬های کرومیت را به وضوح آشکار کنند بیشتر به واقعیت نزدیک بوده و هم¬خوانی بالایی با مناطق مورد مطالعه دارند. جهت بررسی مقدار عناصر موجود در سنگها و همبستگی بین عناصر مطالعات لیتوژئوشیمیایی بر روی نمونه¬های اولترامافیکی خوی انجام گرفت. در این بررسی¬ها مشخص شد که عناصر کروم، نیکل و کبالت در سنگ¬ها دارای همبستگی ضعیفی هستند. مقادیر عنصر کروم در سنگ¬های فوق بازی بیشتر از کلارک و مقادیر عنصر نیکل و کبالت کمتر از کلارک است. سپس با نمونه¬گیری گیاهی از گونه¬های مختلف گیاهی موجود در منطقه و آنالیز آن¬ها بررسی¬های بر روی نمونه¬ها انجام گرفت و نمودار توزیع عناصر، هیستوگرام آن¬ها و جداول همبستگی نمونه¬های گیاهی و گیاه/سنگ به دست آمد. نتایج بیوژئوشیمیایی نشان داد که توزیع عناصر اصلی در گیاهان از تابع نرمال تبعیت می¬کند و همبستگی بین عناصر در آن¬ها بیشتر است. همچنین بیشترین مقدار کروم و نیکل جذب شده از خاک در گیاه lithospermum arvense مشاهده شد.