بررسی بیوسیستماتیکی گونه های ulmusاز تیره نارون در ایران

چکیده جنس نارون (ulmus) از ulmaceae در ایران شامل 4 گونه می باشد. این گیاهان ارزش اقتصادی و زینتی دارند. گونه های موجود عبارتند از: u. minor، u. glabra، u. pumila و گونه دورگه u. campestrisvar. umberaculifera. در این پژوهش 92 واحد جمعیتی جمع-آوری و بررسی شد. بررسی های ریخت شناسی سنتی براساس صفات کمی برگ و میوه، صفات کیفی برگ، میوه و شاخه، بررسی های تشریحی برش عرضی برگ، اپیدرم پشتی و شکمی برگ، اپیدرم سامارا و کاسبرگ و در نهایت بررسی های ریخت شناسی هندسی براساس دو روش لندمارک و outline برای برگ و فندقه بالدار صورت گرفت.در تمامی موارد ارزیابی صفات با تجزیه و تحلیل آماری چند متغیره با تجزیه خوشه ای به روش ward، تجزیه به عامل ها ورسته بندی صورت گرفت. دو گونه u. minor و u. glabra ارتباط نزدیکی دارند و از طرفی دورگه این دو یعنی گونه u. campestris var. umberaculifera نیز گاه نزدیکی زیادی را با u. minor نشان می دهد که کار شناسایی را مشکل می نماید. کلیه بررسی های فوق برای اولین بار در ایران صورت گرفته است و بررسی بشره فندقه بالدار و ریخت شناسی هندسی نیز برای اولین بار در جهان انجام شده است. به نظر می رسد با توجه به دورگه گیری زیاد، ایجاد پاجوش، چندشکلی برگ و نام های متعدد برای تفکیک و شناسایی این گیاهان بررسی های هم جانبه را می طلبد. بررسی ریخت شناسی هندسی در این پژوهش بهتر توانسته است گونه های فوق را از یکدیگر جدا نماید از سویی در ریخت شناسی سنتی صفات کیفی نسبت به صفات کمّی راه گشا ترند. صفاتی نظیر سطح برگ، شکل رأس برگ، وجود غدد ترشحی در بشره پشتی برگ برای جداسازی مناسب هستند.