خاموشی موقت و دائم ژن کدئینون رداکتاز (codeinone reductase) و تحلیل گیاهان تراریخت شقایق(papaver somniferum l. )

یکی از مهم ترین گیاهان دارویی شقایق ((papaver somniferum l. می باشد. اهمیت دارویی این گونه مربوط به قابلیت تولید و ساخت گروهی از آلکالوئیدهای بنزوفنانتریدین از زیر گروه آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین (شامل تبائین، کدئین، پاپاورین، مورفین و مشتقات نیمه مصنوعی) می باشد که کاربرد وسیعی در صنعت داروسازی و پزشکی دارد. مهندسی متابولیک گیاهی رشته نسبتاً جدیدی از تحقیقات است که فرصت های تازه ای را برای پیشرفت متابولیک های گیاهی، سلولی و فرآیندهای فیزیولوژیکی ایجاد می کند. در طول مسیر ساخت مورفین، آنزیم مرحله نهایی دو واکنش متناوب بین ساخت مورفین و تبائین، کدئینون رداکتاز (cor) است. برای شناخت عملکرد ژن، روشی منتخب برای خاموشی سریع ژن-های گیاهی خاموش سازی القایی با ویروس (virus induced gene silencing) می باشد. vigs براساس پدیده تداخلrna یا rna-interference (rnai) است که به واسطه rna های کوچک در بیان ژن تداخل ایجاد می کند. در گیاهانی که با ویروس آلوده می شوند rna ویروسی چرخه ای در میزبان ایجاد می کند که موجب خاموشی ژن در مقابل ویروس می گردد. هدف از انجام این تحقیق بررسی خاموشی موقت و دائم ژن کدئینون رداکتاز (codeinone reductase) و تحلیل گیاهان تراریخت شقایق بود. برای رسیدن به این هدف سازه خاموشی موقت با استفاده از ناقل ptrv ساخته شد و نتایج همسانه سازی این ژن با استفاده از روش های مختلف مولکولی، pcr و هضم آنزیمی تأیید گردید. سازه پس از انتقال به آگروباکتری تومی فشینس به گیاه منتقل شد. برای تعیین سطوح نسخه برداری ژن هدف ازpcr در زمان واقعی و به منظور بررسی آلکالوئیدها نیز از آنالیز hplc استفاده شد. برای بررسی خاموشی دائم نیز از سازه خاموشی بخشی از ژن در ناقل pgsa1285 استفاده گردید و ریز نمونه های گیاه با آگروباکتری حاوی این ناقل، تراریخت شدند. جهت بهینه سازی انتقال ژن آزمایش هایی با فاکتورهای مورد مطالعه، شامل دو فاکتور محیط (b5 و ms)، دو فاکتور آنتی بیوتیک (کانامایسین و پرومومایسین) در سطوح 5، 15، 25 و 35 میلی گرم بر لیتر انجام شد. نتایج با آزمون دانکن و نرم افزار mstat-c مورد مقایسه میانگین قرار گرفتند. برای اثبات تراریختگی پس از باززایی گیاهچه های شقایق آزمایش pcr برای ژن nptii (ژن مقاومت به کانامایسین) طراحی و اجرا شد که نتایج pcr تراریختگی را در گیاهان انتخابی اثبات کرد. واژگان کلیدی: بنزیل ایزوکوئینولین، آگروباکتری، خاموشی ژن، کدئین، vigs