گفتمان و ایدئولوژی: تحلیل انتقادی گفتمان در رویکردهای زبانی مدرن به ادبیات

پایان نامه
  • وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی
  • نویسنده سپیده دندانساز بهاری
  • استاد راهنما بهرام بهین
  • سال انتشار 1393
چکیده

با توجه به روند گفتمان در زبان شناسی، زبان خالی از ایدئولوژی نیست. زبان در این معنا در شکل گیری واقعیت، انتقال و حتی ایجاد ایدئولوژی و تفکر نقش دارد. به عنوان مثال استفاده از زبان منجر به ایجاد نظریه های خاصی می شود. تحقیق حاضر با استفاده از روش گفتمان-تاریخی, تلاش برای روشن کردن الگوهای ایدئولوژیک در رویکرد سیستماتیک وعلمی مدرن به مطالعه ادبیات را دارد. اما روش گفتمان- تاریخی به تنهایی در سرانجام انگیزه ی انتقادی این تحقیق کافی نمی باشد، بلکه تحقیق حاضر نیازمند مطالعه ی متون علمی مدرن از دیدگاه پست مدرن نیز می باشد. بر اساس این رویکردها، تحقیق حاضر توانسته است اتکای مدرنیست ها به ایده ی توانمندی مطلق علم در دستیابی به همه ی دانش ها را در رویکرد زبانی آنها (مدرنیست ها) به مطالعه ادبیات نشان دهد. تحلیل انتقادی گفتمان داده های تحقیق، حقیقت استفاده از آیتم های ارزیابی زبانی و استراتژی های خاص گفتمانی در جهت ایجاد نگرش مثبت به رویکرد علمی مطالعه ادبیات را روشن می سازد.از سوی دیگر، تجزیه و تحلیل دقیق اصول مدرنیستی استفاده شده در داده ها روشنگر ایجاد هر چند بیشتر نگرش مثبت نسبت به مطالعه علمی ادبیات توسط آن اصول (مرکز گرایی، سیستم گرایی،غلبه گری، عمومیت گرایی،تقلیل گرایی وعلم گرایی) را دارد. تجزیه و تحلیل بیشتر اصول اعمال شده روشنگر جنبه های منفی وپوشیده ی آنها، یعنی مفهوم "تقلیل"، بوده که، از سوی دیگر، منجر به اثبات طبیعت ناقص یافته های مطالعات علمی می شود. در نهایت، می توان نتیجه گرفت که ایدئولوژی توانایی مطلق علم در دستیابی به همه ی دانش ها صحیح نمی باشد و رویکردهای متعدد پست مدرنیسم به عنوان رویکرد پیشنهادی برای استفاده در مطالعات مطرح می شود. لذا چنین رویکردهایی ازایجاد مفهوم "تقلیل" جلوگیری می کند.

منابع مشابه

بررسی تطبیقی رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان

چکیده «رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان» یکی از روش­های کیفی در حوزه مباحث اجتماعی و فرهنگی است. بر مبنای این گرایش زبان انعکاس­دهندۀ شفاف و آینه­واری از واقعیت نیست، بلکه ابزاری است تنیده در روابط قدرت که موجب برساخت اجتماعی واقعیت می­شود. خود این رویکرد از دو گرایش عمده تشکیل شده است که عبارتند از: الف) تحلیل گفتمان فوکویی؛ ب) تحلیل گفتمان انتقادی. برای شناخت بهتر این رویکرد، می­بایست به ت...

متن کامل

تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات

تحلیل گفتمان انتقادی و نقد زبان شناختی با ادبیات از طریق مطالعات تحلیل متون ادبی، سبک شناسی و نقد ادبی مرتبط است. تحلیل گران گفتمان انتقادی بر این باورند که متون ادبی نیز مانند سایر متون در خدمت ارتباط اند. از این رو آنها را نیز می توان با نگرش و روش انتقادی تحلیل نمود. تاریخ، ساختارهای اجتماعی و ایدئولوژی در نقد زبان شناختی از منابع اصلی دانش به شمار می روند و تحلیل گرانِ رویکرد تحلیل گفتمان ان...

متن کامل

بررسی تطبیقی رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان

چکیده «رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان» یکی از روش­های کیفی در حوزه مباحث اجتماعی و فرهنگی است. بر مبنای این گرایش زبان انعکاس­دهندۀ شفاف و آینه­واری از واقعیت نیست، بلکه ابزاری است تنیده در روابط قدرت که موجب برساخت اجتماعی واقعیت می­شود. خود این رویکرد از دو گرایش عمده تشکیل شده است که عبارتند از: الف) تحلیل گفتمان فوکویی؛ ب) تحلیل گفتمان انتقادی. برای شناخت بهتر این رویکرد، می­بایست به ت...

متن کامل

ایدئولوژی، گفتمان و تحلیل سیاسی

یکی از نتایج رشد دیدگاه های نسبی گرا و غیرذات گرایانه در علوم سیاسیبوده است. این روند با دستاویز انتقاد از ذهنیت گرایی « ایدئولوژی » کاهش توجه به عاملو مبارزه با نظریه حقیقت در سیاست شروع شد. نگارندة مقالة ذیل چنین استدلال میکندکه تأثیر گذاری بر مفهوم ایدئولوژی نه تنها هیچ ربطی به سوبژکتیویسم ندارد بلکه باارائه درک جدیدی از مفهوم ایدئولوژی، در چارچوب یک نظریة گفتمانی، می توان به افقجدیدی دست پی...

متن کامل

رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی

در این مقاله سعی بر آن است تا با مروری بر خاستگاه تحلیل گفتمان انتقادی و معرفی مکاتب نظری تأثیرگذار بر آن، به بیان اشتراکات و افتراقات رویکردهای غالب در آن پرداخته شود. هر رویکرد به لحاظ بنیان های نظری و ابزارهای تحلیل با دیگر رویکردها تفاوت هایی دارد؛ اما سه مفهوم انتقاد، قدرت و ایدئولوژی در تمامی رویکردها وجود دارد. دو نکتة قابل توجه در این مقاله به چشم می خورد؛ یکی تأکید بر میان رشته ای بودن...

متن کامل

رویکردهای غالب در تحلیل‌ گفتمان انتقادی

در این مقاله سعی بر آن است تا با مروری بر خاستگاه تحلیل گفتمان انتقادی و معرفی مکاتب نظری تأثیرگذار بر آن، به بیان اشتراکات و افتراقات رویکردهای غالب در آن پرداخته شود. هر رویکرد به لحاظ بنیان‌های نظری و ابزارهای تحلیل با دیگر رویکردها تفاوت‌هایی دارد؛ اما سه مفهوم انتقاد، قدرت و ایدئولوژی در تمامی رویکردها وجود دارد. دو نکتة قابل توجه در این مقاله به چشم می‌خورد؛ یکی تأکید بر میان‌رشته‌ای بودن...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023