بررسی دادههای gc- ms در برخی از میادین نفتی دشت آبادان

هدف از این مطالعه مقایسه نفت های افق های مختلف میادین نفتی دشت آبادان و همچنین شناسایی سنگ های منشأ احتمالی و بلوغ آنها با استفاده از پارامترهای بیومارکری تعیین کننده نوع ماده آلی، محیط ته نشست و بلوغ ماده آلی بدست آمده از آنالیز تکمیلی کروماتوگرافی گازی – طیف سنجی جرمی می باشد. بدین منطور 50 نمونه سنگ منشأ احتمالی پابده، کژدمی، گدوان، گرو و سرگلو از میادین نفتی آزادگان، حسینیه، کوشک، دارخوین، خرمشهر، اروند، هندیجان، سپهر، جفیر، آب تیمور، امید و بندکرخه و 50 نمونه نفت از مخازن گورپی، ایلام، سروک، کژدمی، داریان، گدوان و فهلیان از میادین نفتی آزادگان، حسینیه، کوشک، هندیجان، سپهر، ماهشهر و آب تیمور مورد آنالیز دستگاه gc-ms قرار گرفتند. پارامترهای sterane/hopane،c23 tricyclic terpan/c30 hopane؛ و شاخص گاماسران نشان داد که بیشتر نمونه سنگ های منشأ پابده، کژدمی، گدوان، گرو و سرگلو در میادین نفتی آزادگان، حسینیه، کوشک، دارخوین، خرمشهر، اروند، هندیجان، سپهر، جفیر، آب تیمور، امید و بندکرخه ماده آلی نوع ii و ii/iii می باشد. توزیع استران های c27، c28 و c29، نسبت هوپان های c35s/c34s، c29/c30 hopane، c31r/c30hopane، c26/c25، نشان می دهد که رسوبات مورد مطالعه از نوع کربناته و شیلی دریایی هستند. نسبت های بلوغ بیومارکری شامل c32 22s/(22s+22r)، ،c29??/(??+??) c2920s/(20s+20r)، ts/(ts+tm)، c29ts/(c29ts+c29hopane) نشان می دهند که نمونه های سازند پابده؛ کژدمی و برخی نمونه های سازند گدوان در میادین آزادگان، حسینیه و کوشک در محدوده نابالغ (immature) بوده در حالی که سازند کژدمی در میادین سپهر، امید، جفیر و خرمشهر و سازند گرو و سرگلو در محدوده پنجره نفتی قرار دارند. نمونه های نفت مخازن فهلیان، گدوان، داریان، کژدمی، سروک، ایلام و گورپی با توجه به پارامترهای sterane/hopane؛ c23 tricyclic terpan/c30 hopane، وشاخص گاماسران ماده آلی نوع ii و ii/iii را نشان می دهند. توزیع استران های c27، c28 و c29، نسبت هوپان های c35s/c34s، c29/c30 hopane، c31r/c30hopane، تری ترپان های سه حلقه ایی c26/c25، نشان می دهد که رسوبات مورد مطالعه از نوع کربناته – مارنی و شیلی دریایی هستند. نسبت های بلوغ بیومارکری شامل c32 22s/(22s+22r)، c29 ??/(??+??)، c29 20s/(20s+20r)، ts/(ts+tm)، c29ts/(c29ts+c29hopane) نشان می دهند که در محدوده پنجره نفتی و پیک زایش نفتی قرار دارند. نفت مخازن میادین نفتی دشت آبادان از نظر نوع ماده آلی در یک دسته، ماده آلی باکتریایی و احیایی قرار دارند ولی از نظر بلوغ در دو دسته: بلوغ بالاتر (مخازن فهلیان، گدوان و کژدمی) و بلوغ پایین تر (سروک، ایلاو و گورپی) تقسیم می شود. با توجه به تطابقی که از لحاظ بلوغ حرارتی بین نفت های مورد مطالعه و سازندهای گرو و کژدمی در ایران و سازندهای یاماما و سولی در عراق صورت گرفت می توان گفت که: سازند گرو در ایران و سازندهای یاماما و سولی در عراق از لحاظ بلوغ حرارتی توانایی تولید چنین نفت هایی را دارند. سازند کژدمی در برخی از میادین با داشتن بلوغ لازم برای تولید نفت سنگین احتمالا تأثیر عمده ای در سنگینی نفت مخازن سروک و ایلام داشته است