تحلیل مقایسه ای ساختار آوایی در خطبه ها ونامه های نهج البلاغه(بررسی خطبه های 65-83-111-115-127-193-199و نامه های 16-27-28-31-54-68

نهج البلاغه ، نازله ی فصیح ترین و بلیغ ترین مخلوق خدا،علی مرتضی است که جلوه های بلاغت الهی درآن متناسب و زیبا می درخشد.بارزترین ویژگی که آن را از دیگرکتاب‎ها متمایز و ممتازکرده است،عبارت‎پردازی زیبا،آرایش لفظی و موسیقی زیبای آن است. ازآنجاییکه بلاغت در اقناع مخاطب و تاثیر گذاری بیشتر کلام نزد وی ،اهمیتی چشمگیر دارد سخنان امام بویژه در خطبه و نامه های ایشان آمیخته به این هنر است. اما کشف تفاوت جلوه های بدیعی میان خطبه ها که کلام شفاهی و هدف آن اقناع مخاطب است و نامه که بیانی مکتوب است، از جایگاه و اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. از این رو، پژوهش حاضر تلاش دارد تا با روش توصیفی– تحلیلی و پس از ارائه مبانی تئوری مرتبط با موسیقی، شاخصه های اصلی خطبه و نامه و جایگاه و انواع هریک در نهج البلاغه، به شیوه آماری و با ارائه نمودارها میزان کاربرد هریک از عناصر موسیقی ساز شامل انواع سجع، جناس، ترصیع، تضاد و توازن را در خطبه های و نامه های گزینش شده مقایسه کند. حاصل پژوهش بیانگر آن است که بلاغت امری جدایی ناپذیر وآمیخته باکلام امام علی(ع) است بطوریکه ایشان در نامه نیز همانند خطبه ها آرایه های بلاغی و بویژه سجع،را با بسامد بالایی بکار برده اند،اما تنوع این جلوه های بدیعی و بسامد آن بویژه سجع وتکرار آوایی در خطبه ها که با مخاطب حاضر و مستمع مواجه است، بیش از نامه ها جلوه گر شده است.