تاثیر بحران کاهش سطح آب دریاچه ارومیه در پایداری سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی: بخش گوگان- شهرستان آذرشهر

وقوع بحران های محیطی منجر به بروز تغییرات در شرایط زیست محیطی می شود که این نیز به نوبه خود به گسسته شدن روند زندگی عادی مردم و بروز تاثیرات مخرب بر سکونتگاه های شان می انجامد و خسارات های اقتصادی و اجتماعی و محیطی گسترده ای را بر جوامع تحمیل می کند. اخیرا نیز کم شدن سطح آب دریاچه ارومیه، نگرانیهایی را به لحاظ پیامدها و تاثیرات در جوامع پیرامون ایجاد کرده است و جوامع روستایی پیرامون را به دلیل محدودیت در دسترسی به منابع آب تحت تاثیر قرار داده و هزینه های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی زیادی را به همراه داشته است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی بحران کاهش سطح آب دریاچه ارومیه در سکونتگاه های روستایی بخش گوگان شهرستان آذر شهر و بررسی نقش تنوع بخشی به اقتصاد روستایی در کاهش مهاجرت های روستا شهری، می باشد. نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی و ابزار گرداوری: فیش برداری و آرشیو سازمان-ها و پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده بوده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی(فراوانی، میانگین، انحراف میانگین) و استنباطی(آزمون خی 2، رگرسیون چند متغیره، همبستگی اسپیرمن و نیز از تکنیک تحلیل عاملی) استفاده شده است. جامعه آماری بخش گوگان که در سال 1390 برابر 13558 نفر جمعیت در قالب 4199 خانوار بوده است که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 280 خانوار به عنوان نمونه انتخاب گردید و با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده اطلاعات لازم برای انجام پژوهش جمع آوری گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد، کاهش سطح آب دریاچه ارومیه، بیشترین تاثیر منفی را بر ابعاد محیطی (شور شدن اراضی، کاهش تنوع محصولات زراعی و باغی، افزایش میزان آلودگی منابع آب و محیط زیست روستا و غیره)، اقتصادی (کاهش فرصت های شغلی غیر کشاورزی، کاهش درآمدهای متنوع و پایدار و غیره)، اجتماعی(افزایش مهاجرت، کم شدن همکاری و مشارکت و اعتماد) و کمترین تاثیر را در بعد کالبدی (ساماندهی و بهبود ساخت و سازها در عرصه کالبدی مانند ایجاد لوله کشی ها برای آب شرب و کانال کشی ها) داشته است و همچنین تنوع بخشی بر اقتصاد روستایی در بخش غیر کشاورزی و کشاورزی، در روستاهای مورد مطالعه، موجب کاهش مهاجرت های روستا شهری می شود.