اثر بخشی آموزش اختصاصی کردن خاطرات در ظرفیت حافظه فعال، تجارب تجزیه ای و تمایز شناختی هیجانی بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه

چکیده اختلال استرس پس از سانحه یکی از شایع ترین اختلالات روانی است، که در پی تروما کارکردهای شناختی ویژه نظیر توجه، تمرکز و حافظه، نحوه پردازش و بازیابی اطلاعات دچار آسیب می گردد. چنانچه بیش کلی گرایی حافظه بر پایه مکانیزم هایی مثل اجتناب عملکردی و فراوانی افکار مزاحم است؛ که می-توانند در شروع و ابقاء اختلال ptsd و گسترش آسیب های شناختی سهیم باشند. بنابراین با توجه به مشکلات شناختی و هیجانی که در پی بیش کلی گرایی در حافظه شرح حال ایجاد می شوند اجرای درمانی در جهت اختصاصی کردن خاطرات به منظور کاهش آسیب های شناختی همچون تجارب تجزیه ای, افزایش ظرفیت حافظه فعال و تمایز شناختی هیجانی، برای این گروه از بیماران اهمیت خاصی دارد. مطالعه حاضر یک مداخله شناختی جدید است که هدف آن افزایش بازیابی خاطرات به شیوه اختصاصی می باشد. روش: در یک طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری توام با گروه کنترل، و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 24 نفر آزمودنی( 12مرد و 12زن) مبتلا به اختلال استرس پس ازسانحه، که براساس ملاک های dsm-iv-tr توسط روانپزشک ارزیابی شدند ، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند؛ گروه آزمایش، برنامه آموزش اختصاصی کردن خاطرات را دریافت کردند و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند و در لیست انتظار قرار داشتند. گروه آزمایش طی چهار جلسه دو ساعته در چهار هفته متوالی بصورت فردی آموزش داده شدند و نمرات (letter – number) sequencing)، (ced)، (des-ii) (ipi) ، (amt)، (ies-r) قبل و بعد از مداخله و در مرحله پیگیری یک ماهه از هر دو گروه جمع آوری گردید. داده‏ها با استفاده از آزمون های آماری تحلیل واریانس چند متغیره با اندازه گیری مکرر، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که برنامه آموزشی، تغییرات معنا داری در کاهش آسیب های شناختی در بیماران اختلال استرس پس از سانحه ایجاد کرده است. یافته ها موید اثر بخشی آموزش اختصاصی کردن خاطرات در کاهش آسیب های شناختی در حوزه اجتناب عملکردی، افکار مزاحم و تجارب تجزیه ای و افزایش در ظرفیت دیداری و شنیداری حافظه فعال و تمایز شناختی هیجانی در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه است و پایداری آموزش در مرحله پیگیری نیز تأ یید شده است. نتیجه گیری: چنانچه باقی ماندن سبک بیش کلی گرایی حافظه در این بیماران، می تواند در بقاء و عود علایم اختلال آنها دخیل باشد؛ آموزش اختصاصی کردن خاطرات، در این افراد از طریق کاهش آسیب های شناختی مرتبط با تروما می تواند در بهبود ظرفیت حافظه فعال، میزان تجارب تجزیه ای و تمایز شناختی هیجانی موثر باشد؛ بنابراین می توان این مداخله را جهت کاهش برخی آسیب های شناختی در این بیماران بکار برد. واژگان کلیدی: اختصاصی شدن حافظه شرح حال، تجارب تجزیه ای، تمایز شناختی هیجانی، ظرفیت حافظه فعال