بررسی تقدیرباوری در هزار و یک شب

پایان نامه
چکیده

در نگاه کلی مسأله سرنوشت و تقدیر در قصه¬ها و داستان¬های کهن عامیانه نقش فعالی دارد و نقالان و قصه¬گویان از آن به عنوان یک عامل مرموز و ناپیدا بهره می¬گیرند، طبعاً مسأله¬ای که از چنین ویژگی برخوردار است، نمی¬تواند از آنِ تمدن خاصی باشد. در این میان هزار و یک شب به عنوان یک اثر ادبی و عامیانه که تلفیقی از فرهنگ¬های گوناگون در آن به نمایش گذاشته شده، می¬تواند مصداق بسیار بارزی برای شناسایی و چگونگی وقوع این مسئله در میان قومیت¬های مختلف آن باشد. در بسیاری از داستان¬ها و حکایت¬های این اثر، سخن از عرف، آداب و رسوم، عادات، عقاید و خلقیات ملل قدیم شرق چون هند، ایران و عرب ...امتزاج یافته و اندیشه تقدیر¬گرایی و سرنوشت باوری¬ در حکایت¬های آن از جایگاه ویژه¬ای برخورد است و در کل کتاب پراکنده¬اند.چنانچه بدختی دامن همگان را می¬گیرد و خوشبختی به یک باره و ناگهانی فرا می¬رسد. به همین منظور؛ در این پژوهش پس از تعریف لغوی و اصطلاحی تقدیر، به نقش و جایگاه آن در فرهنگ و ادبیات هند، ایران و عرب پرداخته، و نشان داده است که در دوران پیش از اسلام به خاطر نداشتن تعریف صحیح از تقدیر، نشناختن روابط حاکم بر جهان و نشناختن یا استفاده ناصحیح از اسباب آن، تقدیر را به نیروی ماوراءالطبیعی و خارج از تلاش و کوشش انسانی ارج می¬نهد و بعضاً در مواردی به ویژه با ورود اسلام، حیط? تقدیر و سرنوشت را بر مشیت و اراد? الهی و نیز کار، فعل و رفتار انسانی نسبت می¬دهند، پرداخته می¬شود. سپس دلایل تداوم اندیشه تقدیرگرایی و سرنوشت باوری و نقش آن را بر روایت¬های عامیانه به ویژه روایت¬های شفاهی هزار و یک شب مورد بحث قرار گرفته، و در پایان افتراق یا احیاناً اشتراک از تقدیر را متذکر شده است، و نشان می¬دهد که در دو روایت شفاهی هند و ایران، باور به تقدیر و سرنوشت به حیط? داستان¬هایی با مضمون عاشقانه و داستان¬های دیو و پری محدود می¬شود. در روایت عامیانه بغدادی حضور سرنوشت کاملاً مخفی و ناپیدا است و در حاشیه قرار می¬گیرد. در روایت¬های مصری نیز به دلیل انباشته شدن داستان¬ها به افکار، ایده¬های خیالی و رویایی و موجودات ماوراءالطبیعی درصد اعتقاد به تقدیر بیشتر از سایر داستان¬هاست.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی ادبیات تعلیمی در هزار و یک شب

ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین گونه‌های ادبی است که در میان همۀ اقوام و ملل، نمودی چشمگیر و تعیین‌کننده دارد. شعر و نثر فارسی نیز از دیرباز، اهداف و مقاصد تعلیمی را در انواع گوناگون خود آزموده و متجلّی کرده است. در این میان، قصّه‌ها و حکایات؛ از جمله قصّه‌های عامیانه، سهمی بارز و محوری را در انتقال آموزه‌های متنوّع تعلیمی از آنِ خود کرده‌اند. این قصّه‌ها بخشی قابل توجّه از میر...

متن کامل

بررسی ادبیات تعلیمی در هزار و یک شب

ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین گونه‌های ادبی است که در میان همۀ اقوام و ملل، نمودی چشمگیر و تعیین‌کننده دارد. شعر و نثر فارسی نیز از دیرباز، اهداف و مقاصد تعلیمی را در انواع گوناگون خود آزموده و متجلّی کرده است. در این میان، قصّه‌ها و حکایات؛ از جمله قصّه‌های عامیانه، سهمی بارز و محوری را در انتقال آموزه‌های متنوّع تعلیمی از آنِ خود کرده‌اند. این قصّه‌ها بخشی قابل توجّه از میر...

متن کامل

نام گزینی زنان در داستان‌های هزار و یک شب

هزار و یک شب کتابی چند ملیتی است که در طی سالیان متوالی نگارش یافته و چندین زبان و فرهنگ را تجربه کرده و از جایگاه ویژه‌ای در میان سرزمین‌های زادگاهش و چه بسا کشورهای غربی برخوردار است. راویان و نقالان این اثر آگاهانه یا ناآگاهانه نام‌های شخصیت‌های داستان را به‌گونه‌ای گزینش نموده‌اند که با کنش و شخصیت آنان بسیار همانندی دارد. در این اثنا نام گزینی زنان در کتابی که با کنش و حضور پر رنگ زنان نقش...

متن کامل

روند قصّه‌گویی شهرزاد در توالی قصّه‌های هزار و یک شب

هزار و یک شب یکی از متون ادبی چند ملیتی است که زنان در آن حضوری روشن و فعّال دارند. قهرمان قصّه­ها زنی با تدبیر و هوشیار است که با نقل قصّه­هایی هوشمندانه، پادشاهی خودکامه و مستبد را به پایگاه خودآگاهی می­رساند. روند قصّه­گویی شهرزاد در طی هزار و یک شب و مقایسه مضامین قصّه‌ها با توجه به ریخت‌شناسی و اجزای سازای آنها نشان می­دهد که وی در اجرای این حرکت بشر دوستانه و ایثار در جهت نجات جان خواهران سرزم...

متن کامل

انگاره های جنسیتی در هزار و یک شب

هزار و یک شب یکی از متون ادبی چند ملیتی است که عناصر فرهنگ های ملل گوناگون را در خود جای داده است. در این اثر به وضوح، فرهنگ جنسیتی و نظام مردسالار به چشم می خورد، پژوهش حاضر با بررسی حکایت های هزار و یک شب، انگاره ها و اندیشه های جنسیتی فرهنگ گذشته ی شرقی را به نمایش گذاشته؛نقش هر یک از دو جنس (زن و مرد ) را در این فرهنگ تبیین کرده است. این پژوهش ، با هدف بررسی و نمایاندن وضعیت فرهنگی جوامع شر...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هرمزگان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023