تدوین راهنمای طراحی فضاهای شهری زیرزمینی نمونه موردی: میدان امام خمینی (ره) شهر تهران

موضوع شکل گیری فضاهای عمومی در دنیا به دلیل کمبود زمین شهری در کلان شهرها با تکیه بر پیاده مداری در دهه های اخیر به عنوان یک رویکرد غالب در ادبیات طراحی شهری مطرح بوده است. در شهر تهران، توسعه فضاهای زیرزمینی بیشتر به عنوان فضایی برای زیرساخت های شهری و ایستگاه مترو در نظر گرفته می شوند. از جمله این گونه فضاها می توان به ایستگاه زیرزمینی مترو امام خمینی اشاره کرد. ایستگاه مترو میدان امام خمینی یکی از مهمترین و بزرگترین ایستگاه های خطوط مترو تهران است که در مرکز تاریخی تهران و در کنار میدان تاریخی توپخانه قرار گرفته است. میدان توپخانه نیز از حداقل های کیفیت فضای شهری به ویژه از نگاه آلودگی های صوتی، بصری و همچنین فضاهای پیاده مناسب جهت تعاملات اجتماعی برخوردار است. هدف اصلی از انجام این پژوهش توجه به طراحی فضاهای شهری زیرزمینی و ارائه راهنمایی برای طراحی آن ها به عنوان فضاهای شهری عصر ارتباطات، توسعه ی آن ها بر اساس نیازها و فرهنگ شهروندان و ایجاد فضایی در شان پایتخت کشور ایران برای راحتی و آسایش فعالیت های مردمی و به دور از آلودگی های گوناگون می باشد. از این رو تلاش می شود تا با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و پیمایشی به دو پرسش "چگونگی طراحی مناسب فضاهای شهری زیرزمینی در شهر تهران" و "چگونگی راهکارهای اساسی برای توسعه و طراحی فضاهای شهری زیرزمینی و بهبود نظام فضایی و دسترسی مطلوب در میدان امام خمینی" پاسخ داده شود. در طراحی مجموعه فضاهای زیرزمینی محدوده میدان توپخانه به عنوان فضاهای شهری زیرزمینی فعال و نه صرفا فضایی زیرساختی جهت تسهیل تردد شهروندان و رسیدن به سطح میدان پیشنهاد شده است. در طرح مذکور به ساختار فضایی محدوده میدان، نحوه طراحی فضای ارتباطی فضای زیرزمینی ایستگاه مترو با سطح رویین میدان و مهم تر از همه، به منظور تقویت سلسله مراتب فضاها و پیوستگی و هماهنگی فضاهای شهری رویین و زیرین به طراحی فضای زیرزمینی در مقیاس شهری پرداخته شده است.