تبیین مولفه های عناصر برنامه درسی مبتنی بر کنجکاوی و میزان همخوانی آن با برنامه درسی رسمی (قصد شده) پایه ی ششم ابتدایی از دیدگاه معلمان و دانش آموزان

کنجکاوی یک حالت افزایش یافته ی علاقه است که منجر به اکتشاف می شود و در ایجاد انگیزه ی تحقیق اهمّیت زیادی دارد. امروزه پرورش کنجکاوی در یادگیرندگان چالشی است که معلمان و متخصصان تعلیم و تربیت با آن رو به رو هستند. از این رو پژوهش حاضر با هدف « تبیین مولفه های عناصر برنامه درسی مبتنی بر کنجکاوی و میزان همخوانی آن با برنامه درسی رسمی(قصد شده) پایه ی ششم ابتدایی از دیدگاه معلمان و دانش آموزان» انجام شده است. روش این پژوهش شامل دو بخش توصیفی- تحلیلی و توصیفی- پیمایشی است. بدین معنا که در گام اول ابتدا با مطالعه مبانی نظری و مقایسه آن ها با هم، مولفه های کنجکاوی استخراج و سپس ویژگی های عناصر برنامه درسی مبتنی بر کنجکاوی مشخص شده است. در مرحله کمّی پژوهش، پس از تبدیل ویژگی های عناصر برنامه درسی مبتنی بر کنجکاوی به گویه ها و تدوین پرسشنامه محقق ساخته به منظور بررسی میزان همخوانی برنامه درسی رسمی پایه ششم با برنامه درسی مبتنی بر کنجکاوی در بین 26 نفر از معلمان و 242 نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه ی ششم ابتدایی اجرا شد. معلمان به روش سرشماری و دانش آموزان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس فرمول کوکران به عنوان نمونه تعیین شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های کمّی از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین ، درصد و ...) و آمار استنباطی(تی تک گروهی، رتبه بندی فریدمن، تی مستقل، تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون شفه) و در هر دو سطح از نرم افزار آماری spss.v.21 استفاده شده است. طبق یافته های پژوهش، مولفه های کنجکاوی شامل 4 مولفه انگیزش، رفتار کندوکاوانه، ویژگی های محرک و ویژگی های شخصی مربوط به کنجکاوی است. در این پژوهش میزان همخوانی برنامه درسی مبتنی بر کنجکاوی با برنامه درسی رسمی(قصد شده) از دیدگاه معلمان و دانش آموزان به لحاظ مطلوبیت بیشتر از سطح متوسط ارزیابی شد. لذا با در نظر گرفتن میانگین نظری 5/2 و ویژگی های عناصر برنامه درسی مبتنی بر کنجکاوی می توان گفت که هدف برنامه درسی رسمی پایه ی ششم ابتدایی، افزایش حس کنجکاوی دانش آموزان و میل به انجام تحقیق می باشد. نتایج نشان می دهد که نظام آموزشی جدید تا حدی توانسته است نقصان نظام آموزشی قبلی که در دوره دبیرستان در حال اجراست را برطرف نماید و روحیه ی پرسشگری و حس کنجکاوی را تقویت نماید. بدین منظور از یک سو آشنایی معلمان با روش های فعال تدریس(حل مسئله، یادگیری اکتشافی، کاوشگری، برنامه فلسفه برای کودکان و ...) و انواع روش های ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و از سوی دیگر توجه به محتوای کتاب های درسی جهت یادگیری عمیق و معنادار می تواند در این راه موثر باشد.