رابطه ی فاعلیت مطلق خداوند با اختیار انسان در دیدگاه سهروردی و ملاصدرا
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده الهیات
- نویسنده شیرین ارجمند
- استاد راهنما منصور ایمانپور غلامحسین احمدی آهنگر
- سال انتشار 1393
چکیده
از جمله مباحثی که در طول تاریخ، ذهن بشر را به خود مشغول کرده است، بحث اختیار می باشد؛ به همین سبب از دیر باز تاکنون، بیشتر دانشمندان از هر دین و مذهب و جایگاهی که برخوردار بودند، درباره ی این بحث با روش های متفاوتی دیدگاهای مختلفی را بیان کرده اند؛ عقیده و دیدگاهای آن ها باعث شده که یا طرف جبر را گرفته اند و اختیار را برای انسان نادیده گرفته اند و یا مباحث آن ها به تفویض ختم شده است که در این صورت حق تعالی حکیم را و محتاج بودن همیشگی موجودات به او را نادیده می گرفتند و عده ای دیگر هم، حد و وسط این دو را انتخاب و معیار مبانی خود قرار داده اند؛ از جمله این اندیشمندان و فلاسفه، سهروردی و ملاصدرا می باشد که این دو راه سوم را در پیش گرفتند و در سایه ی فاعلیت حق تعالی، اختیار انسان را نادیده نگرفته اند و شأن و عظمت او را در جایگاه انسان بودن و در چگونگی انتخاب مسیر زندگی اش نگه داشته اند، سهروردی در سایه ی مبانی دینی و مطالب ژرف فلسفه ی خود، فاعل حقیقی را تنها نورالانوار دانسته است و معتقد است که دیگر موجودات فاعل هستند؛ ولی ذات نوری مستقلی ندارند که فاعل حقیقی در افعال خود باشند و در سایه ی افاضه ی فیض حق تعالی است که افعال خود را انتخاب و به انجام آن می پردازند؛ زیرا نور را منشأء هر فعل و اثری می داند و نورالانوار را فاعل قریب هر فعلی می داند و معتقد به اختیار اندکی برای انسان شده است. ملاصدرا هرچند سخن سهروردی را تکرار می کند؛ ولی با مبانی و روش متفاوتی که فلسفه ی متعالیه ی او ایجاب کرده است، اختیار را برای انسان به اثبات می رساند. این پژوهش در صدد تبیین چگونگی رابطه ی فاعلیت مطلق حق تعالی با اختیار انسان، در دیدگاه سهروردی با توجه به تشکیک اشیاء و رابطه ی نورالانوار با انوار پایین تر و در دیدگاه ملاصدرا، با توجه به تشکیک وجود و وجود رابط و مستقل، در یک بررسی مقایسه ای می باشد.
منابع مشابه
فاعلیت ایجادی از دیدگاه ملاصدرا و ابن‌سینا
برخلاف ارسطو که اصل پایه در دستگاه فلسفی خود را «تمایز مابعدالطبیعی میان ماده و صورت» قرار داده بود تا به تمایز میان محسوس و نامحسوس و به محرک نامتحرک برسد که فاعل طبیعی است، ابن‌سینا «تمایز مابعدالطبیعی میان وجود و ماهیت» را برگزید تا به تمایز میان واجب و ممکن برسد و فاعل الهی یعنی «علت فاعلی ایجادی» و وجود محض را، که خدای تعالی است ثابت کند. اما ملاصدرا اصل پایه در دستگاه فلسفی خود را «تقدم و...
متن کاملبررسی دیدگاه نانسی مورفی در باب فاعلیت خداوند در عالم
نانسی مورفی، فیلسوف و متأله معاصر آمریکایی کوشیده است تا با استفاده از فیزیک کوانتوم، تبیین جدیدی از فاعلیت خداوند در عالم ارائه کند. به اعتقاد وی، هر نظریه‌ای که در باب فاعلیت خداوند در جهان مطرح می‌شود، در صورتی پذیرفتنی است که با علم و الهیات سازگار باشد. مورفی برای تبیین دیدگاه خود در باب عملکرد خداوند در جهان از «علیت پایین به بالا» بهره می‌برد. او خداوند را متغیر پنهان در سطح کوانتومی می...
متن کاملبررسی رابطه علم، قدرت و اراده خداوند با اختیار انسان
موضوع تحقیق حاضر رابطه علم، قدرت و اراده خداوند با اختیار انسان از دیدگاه اشاعره، معتزله و امامیه است. در این تحقیق تلاش شده است که دیدگاه این سه مکتب را از منظر کلامی مورد بررسی و تبیین قرار دهیم. اشاعره بر اساس توحید در ربوبیت و خالقیت معتقدند که افعال و کردار و گفتاری که از انسان سر می زند به قدرت و اراده خداوند است. قدرت و اراده انسان در آن هیچ تاثیری ندارد و تنها با فعل متقارن هستند بدون ا...
15 صفحه اولعلم حضوری از دیدگاه سهروردی و ملاصدرا
در فلسفة اسلامی طرح مسئلة علم حضوری به‌صراحت در آثار سهروردی یافت می‌شود و پس از او صدرالمتألهین آن را بسط داده است. سهروردی علم را به ظهور و نور تعریف کرده و ملاصدرا از این تعریف سود جسته است. هر چند ملاصدرا در مسئلة ابصار با سهروردی مخالفت می‌کند، اما در مواردی همچون حصول مدرکات خیالی از او متأثر است. از جمله موارد اختلاف این دو می‌توان به مسئلة ابصار، مادی یا مجرددانستن قوة خیال، و اتصال یا ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده الهیات
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023