بررسی ساختار موسیقایی اجراهای زورخانهای شهر تهران

مسئله ی اصلی این تحقیق، دست یابی به نمونه ای علمی و قابل استناد، دربررسی الگوهای ریتمیک و مدالیته ی دو ضرب «نوای پهلوانی» و«پای ورود» می باشد. روش این تحقیق به صورت ترکیبی از روش های کتابخانه ای، آرشیوی و میدانی بوده که در بخش کتابخانه ای، منابع مکتوب در زمینه ی موضوع مربوطه، مورد مطالعه و یادداشت برداری قرار گرفت و در بخش آرشیوی نمونه های ضبط شده ی صوتی از اجراهای زورخانه ای، جمع آوری و بررسی شد. در بخش میدانی، زورخانه ای در غرب تهران مورد بررسی موردی و ضبط اجرا قرار گرفت و ضبط دوم در منزل خود مرشد نیری انجام شد. در پایان نمونه های ضبط شده ی میدانی، با نمونه های کتابخانه ای و آرشیوی مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفتند. تحقیق حاضر بیشتر به جنبه های علمی می پردازد تا جنبه های اجتماعی آن و مقایسه براساس بررسی تطبیقی مدها و ریتم نمونه ها می باشد. بر اساس نتایج حاصل، در ضرب «پای ورود» ساختار ریتمیک هرسه نمونه، دارای کسر میزان می باشند. هرسه اجرا، از تمپوی نزدیکی برخورداربوده (q =110-q =108 -q =107 ) و تفاوت اصلی آنها در همراهی یا عدم همراهی آواز، می باشد. از تفاوت های دیگر می توان به واریاسیون های ریتمیک در هر اجرا اشاره نمود که هر مرشد، واریاسیون مخصوص خود را اجرا می نماید. در ضرب «نوای پهلوانی» هر سه اجرا، به لحاظ تشابه های ریتمیک، کاملاً متفاوت می باشند. تمپو در هر سه مورد متفاوت بوده و از لحاظ مدالیته، دو مورد در مد همایون و یک مورد در مد ماهور قرار گرفته اند. کسرمیزان و خواندن شعر در وزن «حماسی»، از وجوه تشابه سه اجرا می باشد.