تعیین شاخص های سرمایه دینی و تأثیر آن بر رشد اقتصادی در اقتصاد اسلامی (مورد: کشور ایران)

نظرات مختلفی درخصوص جهت و نوع تأثیر مذهب بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها وجود دارد. این پژوهش اثر سرمایه مذهبی اسلامی بر رشد اقتصادی ایران، طی دوره (90-1370) را مورد بررسی قرار داده است. در این راستا پس از تبیین مفهوم سرمایه مذهبی و تعیین شاخص هایی استاندارد و کارآمد برگرفته از آموزه های اسلامی، جهت سنجش این قسم از سرمایه، با انجام رگرسیون روی مدل رشد منتخب، تأثیر سرمایه مذهبی بر رشد اقتصادی در ایران برآورد می شود. براساس یافته های پژوهش دلیلی برای رد وجود اثرهای مثبت و منفی معنی دار از سرمایه مذهبی متناسب با آموزه های اسلامی بر رشد اقتصادی یافت نشد. همچنین از دیگر نتایج بدست آمده در این پژوهش تأیید اثر مثبت سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی می باشد. همچنین دلیلی برای تأیید وجود اثرات مثبت از رشد سهم تشکیل سرمایه ثابت ناخلص بر رشد اقتصادی در دوره زمانی مورد بررسی در این پژوهش یافت نشد. از علل قابل طرح برای عدم تأیید اثر مثبت این متغیر می توان به تخصیص ناکارآمد منابع در طرح ها و پروژه ها، طولانی شدن زمان اجرای طرح ها و بی ثباتی در فضای اقتصادی ایران و همچنین افزایش شمار طرح های ناتمام تملک دارایی سرمایه ای دولتی اشاره کرد. از توصیه های سیاستی این پژوهش، گسترش مطالعات اقتصادی در شناخت شاخه های عمده سرمایه مذهبی اسلامی و تأثیر آن ها بر رشد اقتصادی، به منظور افزایش قابلیت بهره برداری از این سرمایه برای تحقق اهداف نظام اقتصادی ایران می باشد.