تأثیر شوری، نیتروژن و روی بر گیاه استخراجی کادمیم توسط گندم رقم زاگرس (triticum sativum)

بررسی غلظت عناصر سنگین به ویژه کادمیم، در سیستم خاک، آب و گیاه به دلیل تأثیر این مواد بر زنجیره¬ی غذایی و سلامت موجودات اهمیت زیادی دارد. به منظور مطالعه¬ی تأثیر شوری، نیتروژن و روی بر گیاه¬استخراجی کادمیم توسط گندم رقم زاگرس آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار به مرحله اجرا در آمد. تیمارها¬ی آزمایشی شامل 2 سطح شوری (صفر و 4 دسی¬زیمنس بر متر)، 3 سطح روی (صفر، 10 و 20 میلی¬گرم روی در کیلوگرم خاک)، 3 سطح نیتروژن (صفر، 75، 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و 3 سطح کادمیم (صفر، 25، 50 میلی¬گرم کادمیم در کیلوگرم خاک) بود. گلدان¬ها با 2 کیلوگرم خاک مزرعه پر شدند. پس از 45 روز از کشت، اندام¬های هوایی، ریشه و خاک گلدان¬ها به صورت جداگانه بسته¬بندی و به آزمایشگاه منتقل گردید. تمام آزمایشات بر اساس استاندارد¬های سازمان آب و خاک انجام گرفت. داده¬ها در نرم¬افزار mstatc تجزیه و تحلیل گردید. نتایج تجزیه واریانس داده¬ها نشان داد که شوری منجر به کاهش معنی¬دار جوانه-زنی گیاه و همچنین کاهش ارتفاع، قطر ساقه، وزن تر و خشک اندام¬های هوایی و افزایش معنی¬دار وزن تر و خشک ریشه و افزایش غلظت کادمیم در خاک، اندام¬های هوایی و ریشه شد. همچنین نیتروژن و روی منجر به کاهش جوانه¬زنی و افزایش ارتفاع، قطر ساقه، وزن تر و خشک اندام¬های هوایی و ریشه، کاهش غلظت کادمیم در خاک، اندام¬های هوایی و ریشه شدند. کادمیم منجر به کاهش جوانه زدن بذر، ارتفاع، قطر ساقه، وزن تر و خشک اندام¬های هوایی و ریشه و افزایش غلظت کادمیم در خاک، اندام¬های هوایی و ریشه شد. هدف کلی از اجرای این طرح سنجیدن امکان گیاه¬استخراجی کادمیم توسط گندم رقم زاگرس بود که با توجه به عملکرد بالا، سازگاری زیاد و قابل استفاده بودن کاه بدست آمده در صنعت چوب¬های خیلی فشرده و روکش¬دار مانند نئوپان و پی¬وی¬سی مناسب تشخیص داده شد. برای درک بهتر رفتار عناصر سنگین در خاک و زنجیره¬های غذایی تحقیقات بیشتر در مزارع آلوده توصیه می¬شود.