بررسی و تحلیل معیارهای مناسب مکانی در بلند مرتبه سازی؛ مطالعه موردی: شهر تبریز

گسترش شهر و شهر نشینی و افزایش تدریجی تعداد شهرهای بزرگ در جهان به خصوص در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، از یک طرف و رشد شهرها ، تمرکز و تجمع جمعیت و افزایش بارگذاریها ی محیطی و اقتصادی بر بستر آنها که مهمترین نمود عینی آنها ساختمانها و برجهای بلند مرتبه واقع در شهر های بزرگ میباشد. از موضوعات مهمی شهرهای بزرگ و ساختمانهای بلند مرتبه با آن روبرو هستنند موضوع حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیر مترقبه بودن این حوادث، لزوم برنامه ریزی قبل و در حین وقوع این مخاطرات ضروری مینماید. در این بین با بکارگیری اصول و ضوابط شهرسازی و تبیین مفاهیم موجود در این دانش مانند رعایت حریم عوامل مخاطره آفرین، کاربری اراضی شهری، شبکه های ارتباطی و زیر ساختهای شهری تا حد زیادی اثرات و تبعات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش داد. شهر تبریز به عنوان پنجمین شهر بزرگ کشور و دومین شهر دارای ساختمانهای بلند مرتبه در یک منطقه کوهستانی واقع شده و عوامل محیط طبیعی در این شهر بر محیط شهری تاثیر به سزای دارند، بنابراین جانمایی مناسب ساختمانهای بلند مرتبه نسبت به عوامل مخاطره آفرین در این شهر ضروری میباشد. بنابراین در پژوهش حاضر در جهت ارزیابی موقعیت ساختمانهای بلند مرتبه شهر تبریز ابتدا با توجه به 6 عامل محیط طبیعی در مدل تحلیل سلسله مراتبی (ahp) به ارزیابی محدوده شهر تبریز در راستای پهنه بندی و شناسایی اراضی شهری که بیشترین قابلیت برای جانمایی مجتمعهای بلند مرتبه را دارا میباشند اقدام شد و در ادامه با استفاده از مدل topsis به ارزیابی محیطی و کالبدی مجتمعهای بلند مرتبه اقدام شد که نتایج نشان داد که بیش از 60 درصد ساختمانهای بلند مرتبه مورد بررسی در اراضی واقع شده اند که در حریم عوامل مخاطره آفرین طبیعی از جمله گسل، مسیل ها، شیب نامناسب و ... واقع شده اند. همچنین نتایج حاکی از آن است که عوامل اقتصادی و ارزش اقتصادی زمین تاثیر بیشتری از عوامل محیط طبیعی و ضوابط شهر سازی در جانمایی مجتمعهای بلند مرتبه دارند. از موارد بسیار مهم که میتوان به آن اشاره نمود، جانمایی مجتمعهای مسکونی در مناطقی شکل گرفته است، که دسترسی بیشتری به خدمات شهری (فضای سبز، مجتمعها و مراکز تجاری، دسترسی به مراکز اداری و ..) دارند.