بررسی شیوه های ساخت، فرم و نقش در گوشواره های دوره سلجوقی ایران

دوره سلجوقی را می توان دور? درخشان فلزکاریِ پس از اسلام نام برد و از آثار فلزکاری بجا مانده از سلجوقی گوشواره ها دارای اهمیت بسزایی می باشند. تعداد گوشواره های حجیم و مجوف و مطلای بجا مانده از این دوره نشان از کاربرد و توجه این زیور در دوره مورد بحث می باشد. اگرچه تنوع فرم، نقش و تکنیک در این آثار محدود می باشد اما تکرار و تعدد ساخت آن نشان از استقبال جامعه مصرف کننده آن زمان می باشد. تاثیر فلزکاری دوره های قبل را بر آثار بجا مانده این دوره و بویژه گوشواره ها به وضوح می توان مشاهده کرد. گوشواره های مورد بررسی در این مطالعه بیشتر به روش ملیله و گوارسه گذاری تولید شده اند و پس از این دو تکنیک برجسته کاری و کاسکاری از تکنیک های متدوال ساخت این آثار است، با توجه به استفاده مکرر از این تکنیک ها چنین می توان نتیجه گرفت که توخالی سازی گوشواره ها در دوره سلجوقی مورد توجه بوده است. فرم این گوشواره ها نیز بیشتر بصورت هلالی می باشد و در تعدادی از آنها فرم های حیوانی و شرابه ای نیز مورد استفاده بوده است. آنچه که در این گوشواره ها بیشتر منقش است با توجه به تکنیک خاص ملیله و گوارسه گذاری محدود به واوها و پیچش های مفتول در آثار است و پس از این تزیینات بیشترین نقش مورد استفاده نقش حیوانات بویژه پرندگان می باشد. نجوم و هندسه از علوم مورد توجه در دوره سلجوقی هستند و تاثیر این علوم را بر تقسیمات و هندسه حاکم بر گوشواره ها می توان دید، توجه به اعداد بخصوص عدد سه و ریتم و تکرار آن بسیار شاخص است. از میان فرم های گوشواره های مورد بررسی بیش از نود درصد جنس آثار مورد مطالعه از طلا می باشد که نشان از تمول قشر مصرف کنندگان این آثار است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزارهای پژوهشی مطالعات کتابخانه و مشاهده انجام یافته است و در بخش عملی به روش تجربی سه نمونه گوشواره با الهام از فرم ، نقوش و تکنیک سلجوقی بازآفرینی گردیده است.