ارزیابی فعالیت های لرزه زمین ساختی و نوزمین ساختی منطقه سلماس

منطقه سلماس در شمال باختری ایران و در ایالت لرزه زمین ساختی خوی- سلماس واقع است. این منطقه از جمله مناطق پرخطر ایران به لحاظ فعالیت های تکتونیکی محسوب می گردد. به منظور تعیین میزان فعالیت های نوزمین ساختی در راستای مقابله با رخداد زلزله، از شاخص های ژئوموفولوژیکی وتحلیل آماری لرزه زمین ساخت منطقه استفاده گردید. فعالیت های نوزمین ساختی تقریباً در تمامی بخش های محدوده مورد مطالعه مشاهده می شود، ولی نشانگرهای مورفولوژیکی و شاخص های مورفومتریک اندازه گیری شده نشان می دهد بیشترین میزان فعالیت به ترتیب مربوط به بخش های جنوب شرق، جنوب و شمال منطقه می باشد. با توجه به نقشه هم شدت شکستگی رسم شده به روش کریجینگ ساده برای گسل ها و شکستگی های منطقه و این که هرچه مقدار طول گسل و شدت شکستگی در حوالی آن بیشتر باشد مقدار فعالیت مجدد روی آن بیشتر است، احتمال فعالیت مجدد گسل ها و شکستگی های جنوب سلماس و شمال آن در نزدیکی شهر خوی زیاد است. از آنالیز آماری 908 شکستگی و گسل منطقه مورد مطالعه توسط دیاگرام گل سرخی رسم شده با نرم افزار arc view نتیجه شد که انرژی حاکم بر منطقه در کواترنری و قبل از آن سبب ایجاد دو روند غالب 50 و 120 درجه در شکستگی ها و گسل های منطقه شده است، به عبارت دیگر تنش وارد بر منطقه در کواترنر نسبت به قبل از آن حدود 70 درجه چرخش راستگرد را نشان می دهد. بنابراین رژیم تکتونیکی موجود موجب گسلش جدید و تحرک گسل های کواترنری و تحت تأثیر قرار دادن گسل های قدیمی هم درد می شود. نقشه پهنه بندی خطر تهیه شده برای منطقه سلماس و محاسبه شتاب ثقل های وارده از طرف گسل های فعال کواترنری نسبت به این منطقه نشان می دهد که گسل سلماس در صورت فعالیت لرزه ای، بیشترین شتاب افقی 39/0 متر بر مجذور ثانیه را به شهر سلماس واردمی کند. به طور کلی مطالعه نشانگرهای نوزمین ساختی شامل: علائم زمین شناسی، ژئومورفولوژی، تاریخی، باستان شناسی و زلزله شناسی بیانگر فعال بودن منطقه از نظر تکتونیکی می باشد.