تأثیر ارتفاع از سطح دریا بر خصوصیات مورفولوژی، فیزیولوژی و روزنه ای برگ توسکا ییلاقی (alnus subcordata) (مطالعه موردی جنگل شصت کلاته گرگان)

توسکا ییلاقی از گونه های تندرشدونم پسند شمال کشور است که برای حفظ اکوسیستم های مناطق ماندابی با داشتن قابلیت زهکشی ومصرف آب بالا گونه ای ارزشمند و مفید است.رابطه میان ارتفاع از سطح دریا وخصوصیات مورفولوژیک، فیزیولوژیک وروزنه ای برگ درختان مدنظر بسیاری ازمحققان بوده است واین ناشی از تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر روی پارامترهای اقلیمی از جمله درجه حرارت ورطوبت نسبی است. در این تحقیق به¬منظور بررسی تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر خصوصیات مورفولوژی، فیزیولوژی و روزنه¬ای برگ درختان توسکا ییلاقی در جنگل شصت کلاته گرگان از پنج منطقه ارتفاعی ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰، 600 و 700 متر ازسطح دریا) از هرمنطقه ارتفاعی پنج درخت و از هر درخت پنجاه نمونه برگ تهیه شد و تغییرات صفات مذکور مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج مطالعات مورفولوژی، ارتفاع از سطح دریا باعث تغییر در کلیه صفات مورفولوژی بررسی شده شامل طول و عرض برگ، نسبت طول به عرض برگ، مساحت، محیط، ضریب شکل ضخامت برگ گردید. بر طبق نتایج حاصل از آزمایشات فیزیولوژی با افزایش ارتفاع میزان آب نسبی برگ و نشت یونی افزایش می یابد ولی تغییری در میزان سطح ویژه برگ،کلروفیل a و b و کارتنوئید ایجاد نشده است. همچنین نتایج مطالعات روزنه¬ای نشان داد که بیش ترین مقدار تراکم روزنه، طول و عرض روزنه، طول و عرض سلول محافظ روزنه در ارتفاع 700 متر می باشد. از لحاظ کلیه صفات بررسی¬شده 4 مرز اکوتیپی در اتفاعات ۳۰۰متر، (۴۰۰ و 500 متر)، 600 متر و 700 متر از سطح دریا مشخص شدند. بر اساس نتایج حاصل می¬توان چنین استنباط نمود که برگ های توسکا ییلاقی با افزایش تراکم روزنه، ضخامت برگ، آب نسبی برگ و کاهش کلروفیل در ارتفاعات بالاتر نوعی مقاومت نسبت به اشعه¬های مضر فرابنفش و سرما پیدا می¬کند و به دلیل کاهش تبخیر و تعرق در ارتفاعات نوعی سازگاری روزنه¬ای برای افزایش میزان فتوسنتز در مدت زمان کوتاه¬تر در اختیار آنها قرار می گیرد