تغییرات وابسته به آلودگی سیستم دفاع آنتی اکسیدانی ماهی شانک زردباله (acantopagrus latus) و کفشک راست گرد (euryglossa orientalis) در خور موسی

چکیده خور موسی، واقع در شمال غرب خلیج فارس، به طور مداوم توسط مقدار بسیار عظیمی از آلاینده ایجاد شده توسط صنایع پتروشیمی اطراف این اکوسیستم دریایی تهدید می شود. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر آلودگی محیطی خور موسی بر سیستم آنتی اکسیدانی و ساختار بافت کبد دو گونه با ارزش اقتصادی شامل کفشک راست گرد (euryglossa orientalis) و شانک زردباله (acanthopagrus latus) انجام شد. بدین منظور 100 عدد ماهی از 5 ایستگاه واقع در خور موسی شامل ایستگاه پتروشیمی، جعفری، مجیدیه، غزاله و زنگی صید شد (10عدد/ از هر گونه/ از هر ایستگاه). همچنین 20 عدد ماهی از هر دو گونه از خور بحرکان واقع در بندر گناوه بعنوان ایستگاه شاهد جمع آوری شد. نمونه ها پس از خونگیری از باله دمی جدا و در محلول ثبوت فرمالین 15% تثبیت شدند. نمونه های بافتی برطبق روش معمول بافت شناسی آماده و تغییرات پاتولوژیک بافت کبد به وسیله میکروسکوپ نوری و با استفاده از لنز dino lit مطالعه شد. میزان ویتامین e، پروتئین کل پلاسما، alt و ast در سرم خونی اندازه گیری شد. براساس نتایج، پایین ترین و بالاترین میزان فاکتورهای آنتی اکسیدانی (ویتامین e و پروتئین کل پلاسما) در هر دو گونه ماهی، در بترتیب در ایستگاه پتروشیمی و زنگی گزارش شد. این نتیجه برای محتوای خونی alt و ast عکس بود. همچنین بیشترین تغییرات پاتولوژیک شامل تجمعات ملانوماکروفاژی، دژنراسیون هپاتوسیت ها، اتساع فضای دیس، واکوئولاسیون هپاتوسیت ها و اتساع سینوزوئیدها در هردو گونه ماهی صید شده از ایستگاه پتروشیمی و کمترین تغییرات پاتولوژیک به ماهیان ایستگاه زنگی مربوط شد. ایستگاه پتروشیمی روزانه مقادیر بالایی از آلاینده ها را از صنایع مختلف از قبیل صنایع پتروشیمی امام خمینی و کارخانه کلرآلکالی واقع در خط هزینه خور موسی دریافت می کند. به عبارت دیگر، ایستگاه زنگی بسیار دور از صنایع پتروشیمی قرار دارد و بیشتر زباله های شهری شهرهای اطراف را دریافت می کند. ایستگاه های دیگر، الگوی متفاوت تری را نشان دادند. میزان تغببرات جانبی پارامترهای مطالعه شده در a. latus و e. orientalis در ایستگاه های مختلف در الگوی بصورت ذیل آمده است: الگو: زنگی> غزاله> مجیدیه> جعفری> پتروشیمی و زنگی> جعفری> غزاله> مجیدیه> پتروشیمی کلمات کلیدی: خور موسی، euryglossa orientalis، acanthopagrus latus، سیستم آنتی کسیدان، کبد