شناسایی و رتبه بندی موانع اجرای حسابرسی مجازی در ایران

امروزه جهانی شدن بازارهای مالی و افزایش تقاضا برای اطلاعات کسب و کار ، بر حسابداری ، حسابرسی و مدلهای گزارش دهی تاثیرگذار بوده است . این تغییرات سازمانها را با چالشهایی از قبیل افزایش تقاضا برای اطلاعات شفاف ، به موقع و صحیح روبرو ساخته ، به طوریکه بیشترین خواسته ذینفعان حصول اطمینان از صحت و کیفیت اطلاعات منتج از گزارشهای مالی به ویژه در زمان واقعی وقوع است . خوشبختانه تکنولوژی اطلاعات حسابرسان را قادر می سازد تا حجم بالایی از اطلاعات را به طور مداوم و پیوسته دریافت ، پردازش و گزارش نمایند . مرحله ای از حسابرسی ، که حسابرسان تجزیه و تحلیل داده ها را توسط تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی انجام داده و در این راستا دستیابی به داده های مالی دقیق ، کنترلهای داخلی ، جمع آوری شواهد و تاثیر متقابل مشتریان بدون نیاز به حضور فیزیکی حسابرس انجام می شود ، حسابرسی مجازی نام دارد . علیرغم اهمیت به کار گیری حسابرسی مجازی به عنوان ابزار ارائه گزارشات مالی و اطلاعات به موقع به ذینفعان ، تاکنون تلاشی برای اجرایی نمودن آن در ایران صورت نگرفته و حتی موانع اجرایی آن نیز شناسایی نشده است . در این پژوهش ابتدا مفهوم حسابرسی مجازی و مبانی نظری و پیشینه تحقیقات انجام شده در این حوزه مطرح می شود . سپس در مرحله اول تحقیق از تکنیک دلفی فازی برای کسب اجماع 12 نفر از خبرگان حسابرسی کشور که از روش قضاوتی به عنوان جامعه آماری مرحله اول پژوهش انتخاب شدند ، استفاده می گردد . بر اساس نتایج حاصل از مرحله اول ، پرسشنامه ای مشتمل بر 36 سوال جهت شناسایی و رتبه بندی موانع اجرای حسابرسی مجازی در ایران تدوین گردید و به روش تصادفی در اختیار حسابرسان سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی یزد و مشهد به عنوان جامعه آماری مرحله دوم پژوهش قرار گرفت . تعدا نمونه این جامعه آماری از طریق فرمول کوکران 185 نفر تعیین شد . جهت شناسایی موانع اجرای حسابرسی مجازی در ایران ، حوزه های هفت گانه تکنولوژی ، ساختاری ، قانون ، کنترل ، آموزش ، هزینه و ویژگیهای (منابع ) انسانی در قالب پرسشنامه تدوین شده ، به عنوان موانع مورد بررسی قرار گرفتند . طبق نتایج پژوهش حاصل از تجزیه و تحلیل پرسشنامه با استفاده از تکنیکهای آماری از قبیل آزمون کلموگروف اسمیرنف ، آزمون ویلکاکسون و آزمون فریدمن ، موانع حوزه تکنولوژی از میان هفت حوزه موثر بر اجرای این نوع حسابرسی ، از دیدگاه حسابرسان به عنوان مهمترین مانع بر اجرای حسابرسی مجازی در ایران شناخته شد .